Bahçeşehir Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Yılmaz Esmer’in öncülüğünde 12 Nisan-3 Mayıs arasında 34 ilde 1715 denekle yüz yüze görüşülerek yapılan araştırmanın sonuçları, üniversitenin Beşiktaş yerleşkesinde düzenlenen “Siyasi ve Dini Aşırıcılık” adlı uluslararası konferansta açıklandı. Araştırma sırasında sık sık polis ve jandarma sorunuyla karşılaştıklarını belirten Prof. Dr. Esmer, özelikle “Buraya giremezsin, niye bu soruları soruyorsun?” denildiğini söyledi. “Aşırılık” kavramının tanımını deneklere bıraktıklarını anlatan Esmer, duygusal bakışın etkili olduğuna inandıklarını belirtti.

İstenmeyen komşular

Hoşgörüyü ölçmek amacıyla sorulan soruda denekler “İstemem” dedikleri komşuları şöylesıraladı:
“Tanrı’ya inanmayan” (yüzde 75),

“İçki içen” (yüzde 72),

“Nikâhsız yaşayan” (yüzde 67),

“Hiçbir dine inanmayan” (yüzde 66),

“Yahudi” (yüzde 64),

“Hıristiyan” (yüzde 52),

“Aşırı sağcı/solcu” (yüzde 48),

“Amerikalı bir aile” (yüzde 43),

“Kızları şort giyen aile” (yüzde 36),

“Başka bir ırk veya renkten” (yüzde 26).

Kadın-erkek eşitliği

Kadın-erkek eşitliğini ölçmek amacıyla sorulan sorularda da şu ilginç sonuçlar ortaya çıktı:

-  “Ülkede işsizlik varsa, çalışmak kadınlardan çok erkeklerin hakkı olmalıdır” yargısına deneklerin yüzde 17’si “Kesin doğru”, yüzde 47’si  “Doğru” dedi. Yüzde 27’si ‘Yanlış”, yüzde 10’u da “Kesin yanlış” dedi.

-  “Kız evlat mirastan erkek evladın yarısı kadar pay almalıdır” yargısını da deneklerin yüzde 12’si “Kesin doğru”, yüzde 24’ü “Doğru” olarak niteledi.

-  Bir kadının deniz kenarında, plajda mayoyla dolaşması günahtır” yargısını deneklerin, yüzde 18’i “Kesin doğru”, yüzde 40’ı “Doğru”, yüzde 38’i “Yanlış”, yüzde 14’ü “Kesin yanlış” bulduğunu belirtti.

-  “Kadınların bir işte çalışmak için kocalarından izin almaları doğru olur” yargısına deneklerin yüzde 20’si “Kesin doğru”, yüzde 64’ü “Doğru”, yüzde 12’si “Yanlış”, yüzde 4’ü “Kesin yanlış” dedi.

-  “Müslüman kadın evi dışında başını örtmelidir” yargısını deneklerin yüzde 19’u “Kesin doğru”, yüzde 43’ü “Doğru”, yüzde 28’i “Yanlış”, yüzde 10’u “Kesin yanlış” diye niteledi.

-  “Zina yapan evli bir kadının taşlanması (recmedilmesi) doğrudur” yargısını da deneklerin, yüzde 6’sı “Kesin doğru”, yüzde 16’sı “Doğru”, yüzde 44’ü “yanlış”, yüzde 34’ü ise “Kesin yanlış” bulduğunu belirtti.

Deneklerin tehdit algısıyla ilgili bazı soruları da şöyle yanıtladı:

-  “Aşırı İslamcı akımlar Türkiye için bir tehdit oluşturuyor mu?” sorusuna deneklerin, yüzde 34’ü “Büyük tehdit”, yüzde 35’i “Bir ölçüde tehdit”, yüzde 17’si “Önemli tehdit değil”, yüzde 14’ü “Hiç tehdit değil” yanıtını verdi.

-  “Aşırı İslamcı akımlar dünya güvenliği için bir tehdit oluşturuyor mu?” sorusuna da yüzde 31’i “Büyük tehdit”, yüzde 35’i “Bir ölçüde tehdit”, yüzde 19’u “Önemli bir tehdit değil”, yüzde 16’sı da “Hiç tehdit değil” diye yanıtlandı.

-  PKK’yı “büyük tehdit” olarak görenlerin oranı yüzde 82, “tehdit” olarak görenlerin oranı da yüzde 11 olurken, “Hiç önemli tehdit değil veya hiç tehdit değil” olarak görenlerin toplamı ise yüzde 8 oldu.

-  “Demokrasi karşıtı girişimler ve düşünceler Türkiye için ciddi bir tehdit oluşturuyor mu?” sorusuna yüzde 41’i “Büyük tehdit”, yüzde 40’ı “Bir ölçüde tehdit” yanıtı geldi.

ABD ve AB’ye şüphe

Araştırmada deneklerin ABD ve AB’ye de şüpheyle baktıklarını ortaya koydu. “Size göre bunların hangisi Amerika’nın amaçları arasında yer alıyor?” sorusunun alt başlığında verilen “Türkiye’yi bölmek” yargısına yüzde 39’u “Kesinlikle hedefliyor”, yüzde 47’si “Hedefliyor” yanıtını verdi.
Aynı soru AB başlığı ile sorulduğunda ise deneklerin yüzde 28’i “Kesinlikle bölmeyi hedefliyor”, yüzde 48’i “Türkiye’yi bölmeyi hedefliyor” yanıtını verdi.

Din ilk sırada

Deneklerin “Aşağıdakilerin hangisi sizin için birinci sıradadır?” sorusuna yanıtlarında
“Din”  yüzde 62 ile ilk sırayı aldı.
“Laiklik” yüzde 16,
“Demokrasi” yüzde 13,
“Etnik kimliğim” yüzde 5,
“Yeterli bir gelir” ise yüzde 4 oldu.