İşçilerin Tarihi
1970 e vardığımızda sendikal hareket ve iktidar arasındaki manzara şöyleydi: Birkaç yıldan beri Türk-İş (Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu) konfederal (üst) yönetimi, patronlar ve Süleyman Demirel in yönetimindeki AP (Adalet Partisi) hükümeti, 1967 de kurulduğundan beri gittikçe güçlenen ve etkisi Marmara Denizinin eteklerinin çok ötesine yayılan DİSK...
Söz / Sözün Özü
Sözleşmek. Konuşmak. Söyleşmek. Yazmak. Yayınlamak : Tarihe, kendi tarihimize bir iz bırakmak. Bir katkıda bulunmak. Ana, baba, hala, teyze, amca, dayı, nene, dede ve benzeri büyüklerimizle söyleşiler yapmak : -Sözün gösterilmesi- için onları söyleşi yaparken kamerayla ölümsüzleştirmek. Evet Sözlü Tarihi canlandırmak. Sözlü Tarih?in olanaklarından en iyi biçimde yararlanmak mümkün.
İşçi Sınıfı
Var mı(ydı)? Yok mu(ydu)? Uzun çok uzun yıllar tartışması yapıldı: Osmanlı İmparatorluğu?nda ve hemen sonrasında Türkiye Cumhuriyeti de işçi sınıfı var mıydı? Yok muydu? İşçi Hareketi Tarihi konusuna 1960?ların ortasından beri merak, hem de ne merak, sardığım için o tarihten beri bu konu beni de birinci derecede ilgilendirdi.
Değerler Rabbi
İnsan doğayla ayrımını algıladığı andan itibaren algısıyla algıladığı arasında bir bağın olduğunu sezer. İlk elden duyusal bilinç düzeyinde de olsa bunun nedenlerini, gördüklerinin gerisinde neyin var olduğunun arayışına da başlamış olur. Algının kendisi bir üçlemenin birliğidir: algılanan, algılayan ve algı. Algı, şiddeti ve biçimi ne...
Eski bir yanardağı Aborijin hikayesi
Uzun zaman önce, Avustralya?nın güneydoğusuna dört dev yaratık gelmiş. Üçü, kıtanın diğer bölgelerine yürüyüp gitmiş ancak biri yere çömelmiş. Vücudu, Budj Bim adındaki bir yanardağa, dişleri ise yanardağın lavlarına dönüşmüş. Günümüzde bilim insanları, bölgedeki Aborjin Gunditjmara halkı tarafından anlatılan bu masalın aslında geçmişe dayanan bazı temelleri olabileceğini düşünüyor.
Kötülüğün Sıradanlığı
Okullardaki tarih kitaplarının içeriğini hatırlayın; eğitim süreci içinde size öğretilen tarih sanat tarihi ya da bilim tarihi değil, ağırlıklı olarak savaş tarihidir. İnsanlık tarihi gerçekten de büyük savaşlar ve katliamlarla doludur. İnsanlığın tuttuğu kayıtların atılım yapması dolayısıyla yirminci yüzyıl içinde yer alan bu korkunç şiddet olaylarına daha detaylı olarak tanıklık etmekteyiz.
KAOTİKA
-En parlak yıldızlar en büyük kaostan doğar- (Nietzsche.) Evrende var olan her şey olduğu haliyle kendini ortaya koyuş biçimi olarak bir ifadedir, bu haliyle kendinde nasılsa öyledir. İnsan dışındaki her varlık verili haliyle zorunlu-doğal yasalılığın hükmü altındadır. Görünüşler her ne kadar değişiyor olsa da yasalılık değişmeden kalır.
Türk ulusunu Araplaştırma projesi
Amerikalı ünlü siyaset bilimci Samuel P. Huntington 1996 da yayınlanan kötü şöhretli kitabı -Uygarlıklar Çatışması: Dünya Düzeninin Yeniden-İnşası-nda dünyayı şu dokuz uygarlık kümesi arasında paylaştırır: Batı, Latin Amerika, Afrika, İslami, Çini (Sinic), Hindu, Ortodoks, Budist ve Japon. Huntington a göre dört ülke ise, son tahlilde bu kümelerden birinde yer...
Güney Afrika daki mağarada 170.000 yıllık küllerde bulunan kömürleşmiş parçalar, şimdiye kadar bilinen en eski pişirilmiş kök sebzeleri çıktı. Bulgular, gerçek -paleo diyetin- modern patateslere benzer şekilde karbonhidrat bakımından zengin birçok kavrulmuş sebzeyi içerdiğini gösteriyor. Araştırma lideri Lyn Wadley, Bence insanlar karbonhidratlar ve proteinlerin bir...
Afrika kıtası, onlarca yıl boyunca dünyanın bilinç altında iç savaşlarla özdeşleştirildi. Bugün kıtanın büyük bir bölümüne yayılmış halde olan bu savaşlar, Sahel'deki bölgesel çatışmalardan Sudan'daki açık iç savaşa, Kamerun'daki yerel ayrılıkçılıktan Mozambik'teki cihatçı faaliyetlere kadar kapsam ve şiddet açısından çeşitlilik gösteriyor. Her bir vakanın kendine özgü özellikleri olmasına rağmen, hepsinin bazı ortak özellikleri bulunuyor. ...Devamı.»
"Tarihin Sonu" mu, Yoksa Sadece Başka Bir Kırılma Noktası mı? Demokrasi, günümüz dünyasında alternatifsiz ve ideal yönetim biçimi olarak görülür; neredeyse kutsal bir "tarihin sonu" zirvesi. Ancak perdeyi araladığımızda, demokrasinin aslında ne kadar kırılgan ve çelişkilerle dolu bir sistem olduğunu görüyoruz. Ana akım tartışmaların cesaret edemediği gerçekler, bu yönetim biçiminin sorgusuz sualsiz bir ideal olmadığını fısıldıyor. Bu yazıda, demokrasinin kendi içindeki zayıf noktalardan beslenen popülizme nasıl zemin hazırladığını, bu sürecin küresel verilerle nasıl kanıtlandığını ve en temel vaatlerinin bile neden sorgulanması gerektiğini ortaya koyan beş sarsıcı gerçeği mercek altına alacağız. ...Devamı.»
ABD Başkanı Donald Trump'ın Gazze konusunda sunduğu ve İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu'nun kabul ettiği barış planında ne var? 10 soruda Gazze planı... ABD Başkanı Donald Trump'ın Gazze'deki savaşı bitirmek için sunduğu plan, İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu tarafından kabul edilirken Hamas'tan henüz bir yanıt gelmedi. Peki, uluslararası toplumun da destek verdiği bu 20 maddelik barış planı ne öngörüyor? Planın öne çıkan noktalarını derledik. ...Devamı.»
Bu hamle, Gazze’de yaşanan insani kriz sürerken İsrail hükümeti üzerinde baskı oluşturma çabası olarak değerlendiriliyor. İngiltere, Avustralya ve Kanada, BM Genel Kurulu’nun Üst Düzey hafta toplantısından sadece birkaç gün önce tarihi bir diplomatik adımla Filistin Devleti’ni tanıdı. Filistin Devleti'nin varlığı, çoğunluğu on yıllar önce olmak üzere, 193 BM üyesinin yaklaşık 150'si tarafından kabul edilmiş durumda. Bu ülkelerin çoğu Küresel Güney’de yer alıyor. ...Devamı.»
Ortak nokta, yolsuzluk, ekonomik eşitsizlikler ve yönetimden umudunu kesen halkın öfkesi oldu. Son dört yılda Güney Asya’yı sarsan üç büyük halk hareketi, üç ülkede liderlerin görevden gitmesine yol açtı. 2022’de Sri Lanka’da başlayan öfke dalgası cumhurbaşkanını devirdi. İki yıl sonra Bangladeş’te kitlesel protestolar hükümeti yıktı. Bu hafta ise Nepal’de öfke patladı; başbakan bir gün içinde istifa etmek zorunda kaldı. Her üç protesto da bir 'kıvılcımla' başladı ancak sonunda iktidara ve kökleşmiş siyasi elitlere karşı geniş çaplı bir reddiyeye dönüştü. ...Devamı.»
Trump, Nawrocki ile görüşmesinde NATO üyelerinin savunma harcamalarına dair yanıltıcı iddialarda bulundu. Trump, göreve yeni başlayan Polonya Cumhurbaşkanı ile yaptığı görüşmede, Polonya’nın NATO’nun yüzde 2 savunma harcaması hedefini karşılayan yalnızca iki ülkeden biri olduğunu iddia etti. ABD Başkanı Donald Trump, Polonya’nın daha önce NATO’nun gayrisafi yurt içi hasılanın (GSYİH) yüzde 2’si olarak belirlenen savunma harcaması hedefini karşılayan yalnızca iki ülkeden biri olduğunu iddia etti. ...Devamı.»
Amerika'nın iki kez görevden alınmış, hüküm giymiş suçlu ve yarı otoriter başkanı Donald Trump, seçkincilik karşıtlığı, Hristiyan beyaz milliyetçiliği, kültürel kin ve bir haçlı seferinin "bataklığı kurutma" vaadiyle beslenen popülist bir dalganın merkezinde yükseldi. İlk döneminde iki kez görevden alınmasına ve davalar ve cezai suçlamalarla karşı karşıya kalmasına rağmen, tabanı için mesihvari bir figür haline geldi. 2016'da doğan kampanya sloganı "MAGA", bir siyaset kadar bir kimliğe de dönüştü. Ancak ikinci döneminde, bir zamanlar kopmayan bu bağ, hareketin özüne vuran bir değişimle, incecik çatlaklar gösteriyor. ...Devamı.»
Hugo Chavez döneminden itibaren Venezuela, Washington’un Latin Amerika’daki etkisine meydan okuyan başlıca aktörlerden biri oldu. ABD ile Venezuela arasında tansiyon yükseliyor. Güney Karayipler ve çevresindeki sularda büyük bir Amerikan donanma yığınağı dikkat çekiyor. Washington yönetimi bu hamlenin, Latin Amerika’daki 'uyuşturucu kartellerinden gelen tehditlere' karşı olduğunu savunuyor. ...Devamı.»
Taleplerdeki hızlı yükseliş, Amerikalıların Trump yönetiminin politikalarının güvenliklerini ve haklarını tehdit ettiğine dair artan endişelerini yansıtıyor gibi görünüyor. Donald Trump'ın yeniden göreve gelmesinden bu yana Amerikan vatandaşlarının Kanada'da mülteci statüsü almak için yaptığı başvuruların sayısı hızla yükseliyor. 2025'in ilk yarısında yapılan başvuruların sayısı geçen yılın tamamındakilerden daha fazla. ...Devamı.»
Gazze kentini tamamen ele geçirmeyi hedefleyen İsrail ordusu, 50 bin yedek askeri daha göreve çağırmaya hazırlanıyor. İsrail Savunma Bakanı Katz da Gazze operasyonuna onay verdi. Gazze Şeridi'ndeki operasyonlarını genişletme kararını daha önce alan İsrail, bu kapsamda tamamen ele işgal etmek istediği Gazze kentine yönelik operasyonu başlatmadan önce, ordu aracılığıyla 50 bin yedek askeri daha göreve çağırmaya hazırlanıyor. Times of Israel gazetesi ise göreve çağırılacak yedek asker sayısını 60 bin olarak aktardı. ...Devamı.»
Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, İsrail'in Gazze Şeridi'nin kontrolünü ele geçirme planı eleştirilerek, bölgede istikrarsızlığı ve insani krizi daha da kötüleştireceğine dikkat çekildi. Dünya liderleri İsrail'in Gazze Şehri'nin kontrolünü ele geçirme kararını eleştirerek, bu hamlenin Gazze Şeridi'nde zaten felaket boyutlarında olan insani krizi daha da kötüleştirme riski taşıdığı uyarısında bulundu. İsrail güvenlik kabinesi cuma günü erken saatlerde tartışmalı planı onaylayarak ülkenin Hamas'a karşı yaklaşık iki yıldır sürdürdüğü savaşta yeni bir tırmanışa işaret etti. ...Devamı.»
Batı Java Valisi Dedi Mulyadi'nin vazektomiyi veya erkek sterilizasyonunu sosyal yardım alanlar için ön koşul haline getirme planıyla ilgili açıklaması halk arasında yaygın bir tartışmaya yol açtı Önerilen bu politika görüşlerin kutuplaşmasına yol açtı: destekçileri bunu yoksul çocukların refah sorunlarına bir çözüm olarak görürken, karşıtları bunun sivil toplumun bedensel özerkliğini ihlal ettiğini ve öjeni uygulamalarına işaret ettiğini savunuyor. ...Devamı.»
İsrail'in Ekim 2023'ten bu yana Gazze'de yürüttüğü askeri harekat, istemeden de olsa Filistin Devleti'nin kurulması yönünde siyasi ve sembolik bir ivme yaratabilir. Tarihsel olarak, ulus devletler genellikle felaketlerin ardından kurulmuştur. Örneğin, İsrail Devleti , yalnızca Siyonizm'in içsel motivasyonundan değil, aynı zamanda yirminci yüzyılda ve muhtemelen tarihte işlenen en büyük suç olan Holokost'a verilen uluslararası tepkiden de doğmuştur. Nazi Almanyası'nın Avrupalı ve Kuzey Afrikalı Yahudileri topluca katletmesi , küresel farkındalığı etkileyerek 1947 BM Bölünme Planı'na ve nihayetinde İsrail'in 1948'de bağımsızlık ilanına yol açmıştır . ...Devamı.»
Uluslararası hukuk alanında, bir halkı veya kültürünü kasıtlı ve sistematik bir şekilde yok etmeye yönelik çabadan daha korkunç bir suç yoktur. Bu nedenle, bu terim dikkatli kullanılmalıdır; yalnızca ahlaki ve hukuki ağırlığını korumak için değil (ki bu da kendi başına önemlidir), aynı zamanda çağdaş çatışmaları ihtiyaç duydukları netlikle değerlendirmemize olanak sağlamak için de. İşte bu yüzden bunu hafife almıyorum: İsrail hükümeti şu anda Gazze Şeridi'ndeki Filistinlilere karşı soykırım uyguluyor. ...Devamı.»
Suriye'de Aleviler ve Dürzileri hedef alan şiddet olaylarının ardından 2,5 milyonluk nüfus ile ülkenin en büyük azınlık grubu olan Kürtler, silah bırakmanın kendileri için "kırmızı çizgi" olduğunu söylüyor. Suriye'de ülkenin kuzeyi ve doğusunu kontrol eden Suriye Demokratik Güçleri (SDG) ile Şam yönetimi arasında dün Paris'te yapılması planlanan görüşmeler ertelendi. Nedeni belirtilmeyen erteleme öncesinde SDG Sözcüsü Farhad Şami'den "Silahsızlanma bizim için kırmızı çizgidir. İlkelerimizden taviz vermiyoruz" açıklaması gelmişti. ...Devamı.»
Gazze'de son 72 saatte 21 çocuğun açlıktan öldüğü bildirilirken sekiz haftada yardım dağıtım noktaları civarında öldürülen sivillerin sayısı bini aştı. İsrail ablukası altındaki Gazze'de yetersiz beslenme ve açlıktan ölenlerin sayısı giderek artıyor. Gazze'deki Şifa Hastanesi'nin Müdürü Muhammed Ebu Silmiyye, Filistin bölgelerinde son 72 saatte 21 çocuğun yetersiz beslenme ve açlıktan hayatını kaybettiğini bildirdi. ...Devamı.»
İç Güvenlik Bakanı Noem, "Timsahlı Alcatraz" diye bilinen tesisi örnek gösteriyor. ABD Kongresi'nin bu ay çıkardığı yasayla en az 100 bin kişinin gözaltı merkezlerinde tutulabilmesi için 45 milyar dolarlık ekstra bütçe sağlamasının ardından Göçmenlik ve Gümrük Muhafaza Dairesi (ICE) harekete geçti. Wall Street Journal (WSJ), ICE'nin halihazırda 40 bin olan gözaltı kapasitesini yıl sonuna kadar 100 bine çıkarma amacıyla ABD'nin farklı yerlerinde çadır kampları kurmak üzere hızla harekete geçtiğini bildiriyor. ...Devamı.»
UNHCR, 11 milyon mülteci ve yerinden edilmiş kişiye acil ihtiyaçlarını karşılayacak insani yardımların ulaştırılamayacağı konusunda uyardı. Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (UNHCR), devasa boyuta ulaşın mali kesintiler nedeniyle acil ihtiyaç sahibi 11 milyon mülteciye insani yardımların ulaştırılamayacağı konusunda uyardı. UNHCR Dış İlişkiler Direktörü Dominique Hyde, "Dünya genelindeki mülteciler ve yerinden edilmiş kişiler için son derece endişeliyiz" dedi. ...Devamı.»
Süveyda şehir merkezinde Dürziler, şehrin etrafındaki aşiretlerin Dürzi mahallelere girmeye çalıştığını ve gece boyunca ilerlediğini, şu an da merkeze yaklaşık 4 - 5 kilometre mesafede olduklarını söyledi. Suriye ordu birlikleri bölgeye ilerliyor. İsrail ve Şam yönetimi arasında Cuma akşam saatlerinde varılan anlaşmaya göre, Suriye ordu birlikleri önümüzdeki 48 için Dürzilerle Bedeviler arasındaki çatışmalara müdahale etmek üzere bölgeye girebilecek. ...Devamı.»
İsrail'de koalisyon krizi derinleşiyor. İsrail basını Şas Partisi'nin de hükümetten çekildiğini yazdı. Bu durumda Netanyahu parlamentoda çoğunluğu kaybediyor. Azınlık hükümeti gelebilir. İsrail'de Başbakan Benyamin Netenyahu liderliğindeki koalisyon hükümeti, ultra-Ortodoks partilerin ardı ardına aldığı çekilme kararlarıyla derin bir krizle karşı karşıya. ...Devamı.»