İşçilerin Tarihi
1970 e vardığımızda sendikal hareket ve iktidar arasındaki manzara şöyleydi: Birkaç yıldan beri Türk-İş (Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu) konfederal (üst) yönetimi, patronlar ve Süleyman Demirel in yönetimindeki AP (Adalet Partisi) hükümeti, 1967 de kurulduğundan beri gittikçe güçlenen ve etkisi Marmara Denizinin eteklerinin çok ötesine yayılan DİSK...
Söz / Sözün Özü
Sözleşmek. Konuşmak. Söyleşmek. Yazmak. Yayınlamak : Tarihe, kendi tarihimize bir iz bırakmak. Bir katkıda bulunmak. Ana, baba, hala, teyze, amca, dayı, nene, dede ve benzeri büyüklerimizle söyleşiler yapmak : -Sözün gösterilmesi- için onları söyleşi yaparken kamerayla ölümsüzleştirmek. Evet Sözlü Tarihi canlandırmak. Sözlü Tarih?in olanaklarından en iyi biçimde yararlanmak mümkün.
İşçi Sınıfı
Var mı(ydı)? Yok mu(ydu)? Uzun çok uzun yıllar tartışması yapıldı: Osmanlı İmparatorluğu?nda ve hemen sonrasında Türkiye Cumhuriyeti de işçi sınıfı var mıydı? Yok muydu? İşçi Hareketi Tarihi konusuna 1960?ların ortasından beri merak, hem de ne merak, sardığım için o tarihten beri bu konu beni de birinci derecede ilgilendirdi.
Değerler Rabbi
İnsan doğayla ayrımını algıladığı andan itibaren algısıyla algıladığı arasında bir bağın olduğunu sezer. İlk elden duyusal bilinç düzeyinde de olsa bunun nedenlerini, gördüklerinin gerisinde neyin var olduğunun arayışına da başlamış olur. Algının kendisi bir üçlemenin birliğidir: algılanan, algılayan ve algı. Algı, şiddeti ve biçimi ne...
Eski bir yanardağı Aborijin hikayesi
Uzun zaman önce, Avustralya?nın güneydoğusuna dört dev yaratık gelmiş. Üçü, kıtanın diğer bölgelerine yürüyüp gitmiş ancak biri yere çömelmiş. Vücudu, Budj Bim adındaki bir yanardağa, dişleri ise yanardağın lavlarına dönüşmüş. Günümüzde bilim insanları, bölgedeki Aborjin Gunditjmara halkı tarafından anlatılan bu masalın aslında geçmişe dayanan bazı temelleri olabileceğini düşünüyor.
Kötülüğün Sıradanlığı
Okullardaki tarih kitaplarının içeriğini hatırlayın; eğitim süreci içinde size öğretilen tarih sanat tarihi ya da bilim tarihi değil, ağırlıklı olarak savaş tarihidir. İnsanlık tarihi gerçekten de büyük savaşlar ve katliamlarla doludur. İnsanlığın tuttuğu kayıtların atılım yapması dolayısıyla yirminci yüzyıl içinde yer alan bu korkunç şiddet olaylarına daha detaylı olarak tanıklık etmekteyiz.
KAOTİKA
-En parlak yıldızlar en büyük kaostan doğar- (Nietzsche.) Evrende var olan her şey olduğu haliyle kendini ortaya koyuş biçimi olarak bir ifadedir, bu haliyle kendinde nasılsa öyledir. İnsan dışındaki her varlık verili haliyle zorunlu-doğal yasalılığın hükmü altındadır. Görünüşler her ne kadar değişiyor olsa da yasalılık değişmeden kalır.
Türk ulusunu Araplaştırma projesi
Amerikalı ünlü siyaset bilimci Samuel P. Huntington 1996 da yayınlanan kötü şöhretli kitabı -Uygarlıklar Çatışması: Dünya Düzeninin Yeniden-İnşası-nda dünyayı şu dokuz uygarlık kümesi arasında paylaştırır: Batı, Latin Amerika, Afrika, İslami, Çini (Sinic), Hindu, Ortodoks, Budist ve Japon. Huntington a göre dört ülke ise, son tahlilde bu kümelerden birinde yer...
Güney Afrika daki mağarada 170.000 yıllık küllerde bulunan kömürleşmiş parçalar, şimdiye kadar bilinen en eski pişirilmiş kök sebzeleri çıktı. Bulgular, gerçek -paleo diyetin- modern patateslere benzer şekilde karbonhidrat bakımından zengin birçok kavrulmuş sebzeyi içerdiğini gösteriyor. Araştırma lideri Lyn Wadley, Bence insanlar karbonhidratlar ve proteinlerin bir...
Yeni tarifelerle gümrük gelirleri dört katına çıksa da, sosyal yardımlar, sağlık hizmetleri ve borç faizi harcamalarındaki rekor artış, ABD tarihindeki en büyük aylık bütçe açığını getirdi. ABD Hazine Bakanlığı verilerine göre, Temmuz ayında federal bütçe açığı 291 milyar dolar (yaklaşık 11 trilyon 859 milyar TL) olarak gerçekleşti. Bu rakam, geçen yılın aynı ayına kıyasla yüzde 19’luk bir artışa işaret ediyor ve son yıllardaki en büyük sıçramalardan biri olarak kayda geçti. ...Devamı.»
Uçakta yiyecek bir şeyler verdiler mi? Anımsamıyorum. Ama hakiki Belçika ya da Alman birasını hatırlıyorum: Wartheiner marka. Harbi, sert ve vurucu cinsinden. Münih’e vardık bile. Saat tam 16:35. “Aktarma” için indiğim noktadan aynı Havaalanı’nın “T2” bölümüne geçmem lazım, yürüyorum. Birara “T2” levhasını görüyorum, izliyorum. Sonra levha mevha kalmıyor. Birilerine sorayım diyorum. Görevliye benzeyen birine Fransızca sorumu yöneltiyorum. Adam aydan gelmişim gibi bakıyor bana. Fransızca değil görevli belki iyi Almanca bile (!) bilmiyor. Hadi evladım kendi göbeğini kendin kes deyip ilerliyorum. ...Devamı.»
Birleşik Metal-İş Sendikası, asgari ücretin 22 bin 104 TL olduğu Türkiye'de dört kişilik bir ailenin açlık sınırını 25 bin 952 TL olarak hesapladı. Yalnız yaşayan birinin yoksulluk sınırı 42 bin TL olarak belirlendi. Birleşik Metal-İş Sendikası Sınıf Araştırmaları Merkezi (BİSAM) tarafından hazırlanan "Açlık ve Yoksulluk Sınırı Araştırması Temmuz 2025 Dönem Raporu" açıklandı. TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu) verileri, İstanbul Halk Ekmek fiyatları ve zincir marketlerin internet fiyatları üzerinden hesaplama yapılan rapora göre, dört kişilik bir ailenin sağlıklı ve dengeli beslenmesi için aylık yapması gereken harcama tutarı Temmuz 2025 için 25 bin 952 lira olarak belirlendi. ...Devamı.»
Eğitim sürecimde kendi diplomamı görmediğimi itiraf etmem gerek. İlkokulu, Ankara Kurtuluş İlkokulunda okudum. İlkokul bitirme imtihanlarına girdim. Ancak mezuniyetimizde bir diploma töreni olmadı ve Talas Amerikan Kolejine kaydım, ilkokuldan alınan bir bitirme kağıdına bağlı olarak yapılmıştı. Talas Amerikan Ortaokulunda da okul bitiminde bir imtihan süreci vardı ve bizim mezuniyet törenimizin olmadığı gibi, diploma adı altında bir belge de verilmediğini hatırlarım. Yani ne ilkokuldan mezun olduğuma dair bir belgeyi ne de ortaokuldan mezun olduğuma dair bir diplomayı görmek nasip oldu. Lisede bir diploma töreni yapıldığını hatırlıyorum ama elimize verilen kağıdın içeriğinde başarı belgesi gibi bir yazının, rulo yapılıp kırmızı kurdeleye bağlanarak verildiğini hatırlarım. ...Devamı.»
Hükümet, yeni koruma planıyla istihdam yaratmayı ve ücretleri artırmayı umuyor. Yeni Zelanda, koruma planı kapsamında ülkenin en ünlü dört doğal güzelliğine giriş için yabancı turistlerden ücret almaya hazırlanıyor. Yurtdışından gelen ziyaretçiler, bu yerleri ziyaret etmek için 20 ila 40 Yeni Zelanda Doları (yaklaşık 485 ila 965 TL) ücret ödeyecek. Başbakan Christopher Luxon ve Koruma Bakanı Tama Potaka'nın açıkladığı önlemler, daha fazla istihdam yaratma ve ücretleri artırma planının bir parçası. ...Devamı.»
Avustralya Başbakanı Anthony Albanese, Eylül'de yapılacak Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu'nda Filistin'i devlet olarak tanımayı planladıklarını açıkladı. Avustralya böylece Kanada, Fransa ve İngiltere gibi G7 ülkelerinin ardından son bir ay içerisinde bu yönde açıklama yapan bir diğer ülke oldu. Mayıs 2024'te yaptığı açıklamada Avustralya hükümeti, "iki devletli çözüme ön ayak olmak üzere" Filistin'i devlet olarak tanıyabileceğini bildirmişti. ...Devamı.»
Tsinghua Üniversitesi, yakın zamanda dünyanın ilk yapay zeka hastanesi Agent Hospital’ı duyurdu. Yapay zeka teknolojilerinin topluma etkisi devrim niteliğinde olurken, sağlık sektörü de bu dönüşümden payını alıyor. Çin, yapay zeka destekli sağlık hizmetlerinde son yıllarda büyük adımlar attı ve ülke genelinde hastanelere entegre edilen sistemlerle bu ilerleme sürüyor. 2030’a kadar yapay zekaya 1,4 trilyon ABD dolarından fazla yatırım yapması öngörülen Çin, bunun önemli bir bölümünü “yapay zeka doktorların” görev yaptığı hastanelere yönlendiriyor. ...Devamı.»
Genel tahminlere göre Türkiye nüfusunun yaklaşık yüzde 10’unun ana dilinin Kürtçe olduğu belirtiliyor. Sonradan bir başka dil öğrense, konuşsa da herkesin ana dilinin gönlünde özel bir yeri vardır. Ne yazık ki Türkçe konuşan çoğunluğun büyük bir kısmı 300-500 sözcükle idare etmektedir. Sözcükler insanların kendilerini, düşündüklerini, hissettiklerini ifade aracı olsa da, aynı zamanda düşünmelerinin çapını da belirler. 300-500 sözcükle konuşan kişinin incelikleri, nüansları ne anlamasına, ne de ifade edebilmesine olanak vardır. ...Devamı.»
Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, İsrail'in Gazze Şeridi'nin kontrolünü ele geçirme planı eleştirilerek, bölgede istikrarsızlığı ve insani krizi daha da kötüleştireceğine dikkat çekildi. Dünya liderleri İsrail'in Gazze Şehri'nin kontrolünü ele geçirme kararını eleştirerek, bu hamlenin Gazze Şeridi'nde zaten felaket boyutlarında olan insani krizi daha da kötüleştirme riski taşıdığı uyarısında bulundu. İsrail güvenlik kabinesi cuma günü erken saatlerde tartışmalı planı onaylayarak ülkenin Hamas'a karşı yaklaşık iki yıldır sürdürdüğü savaşta yeni bir tırmanışa işaret etti. ...Devamı.»
OpenAI'ın o3'ü xAI'ın Grok 4'ünü ezip geçti. Önde gelen yapay zeka sistemleri arasında türünün ilk örneği olan satranç turnuvasında Sam Altman'ın yapay zeka modeli, Elon Musk'ın Grok'unu mağlup etti. Perşembe günü düzenlenen Kaggle Yapay Zeka Fuarı Turnuvası'nın finalinde OpenAI'ın o3 modeli, xAI'ın Grok 4'ünü 4-0'lık kusursuz bir zaferle ezip geçti. Her iki model de Anthropic, DeepSeek, Google ve Moonshot AI'dan yapay zeka rakiplerini yenerek finale yükselmişti. ...Devamı.»
Her söylenen güzel sözün kimin tarafından söylendiği pek önemli değildir. Söz güzelse mutlaka bir bilge kişinin söylemiş olduğu muhakkaktır. Ne zaman söylediğinin de pek önemi olmaz. Bazı cümleler vardır, kimin söylediği bellidir. Ne için söylediği ise zaman içinde anlaşılır. Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunda verilen Kurtuluş Savaşı sürecinde, aktif çalışan tayyarelerin ne kadar önemli olduğunu çok iyi bilen Başkomutan Mustafa Kemal Paşa’nın, 16 Şubat 1925 yılında Türk Tayyare CEMİYET’nin —ki bugünkü adıyla Türk Hava Kurumu— kuruluşunda söylediği bir cümle, dikkat edin, YÜZ yıl önce söylenmiş bir cümle, bugün bile geçerlidir: “İSTİKBAL GÖKLERDEDİR.” ...Devamı.»
Elektronik imza ile üniversite sistemlerine girildi, mezuniyetler üretildi, notlar değiştirildi. İki ayrı iddianamede toplam 199 kişi hakkında dava açıldı, skandal tüm yükseköğretim sistemini sarstı. Üniversite mezunu olmayan kişilere sahte diplomalar düzenlendi, kamuya atanma süreçleri etkilendi, bazı durumlarda hayatını kaybetmiş kişilerin kimlikleri kullanıldı. Tüm bu işlemler, Türkiye'nin dijital devlet altyapısının temelini oluşturan e-imza sistemi aracılığıyla gerçekleştirildi. Türkiye, şimdiye kadar karşı karşıya kaldığı en kapsamlı dijital kimlik sahteciliği vakasıyla sarsılıyor. ...Devamı.»
On binlerce gösterici, Pazar günü Sidney'in simgesel Liman Köprüsü'nde şiddetli yağmura rağmen yürüyerek savaştan zarar görmüş Gazze Şeridi'nde barış ve yardım çağrısında bulundu. Gazze Şeridi'nde insani kriz giderek kötüleşiyor. Filistinli yetkililerin Gazze'de 60 binden fazla kişinin ölümüne yol açtığını söylediği savaşın üzerinden neredeyse iki yıl geçti. Hükümetler ve insani yardım kuruluşları, gıda sıkıntısının yaygın bir açlığa yol açtığını söylüyor. ...Devamı.»
İki konudan çok korkarım: birincisi deprem, ikincisi ise yangındır. Yıllar önce bir hava fuarına gitme olanağı bulmuştum. Hatta bir uçak firmasıyla yazışmalar yapmaktaydım. Bu firma, iki ve üç motorlu uçaklar üreten bir İngiliz şirketiydi. 1976 Eylül ayında Londra’nın güneyindeki Farnborough Hava Fuarı’nı ziyaret ettiğimde havaalanında onlarca uçak sergileniyordu. Çok heyecanlanmıştım. Savaş uçakları, kargo uçakları, hatta Airbus uçağının ilk kez sergilendiği fuardı bu. ...Devamı.»
Batı Java Valisi Dedi Mulyadi'nin vazektomiyi veya erkek sterilizasyonunu sosyal yardım alanlar için ön koşul haline getirme planıyla ilgili açıklaması halk arasında yaygın bir tartışmaya yol açtı Önerilen bu politika görüşlerin kutuplaşmasına yol açtı: destekçileri bunu yoksul çocukların refah sorunlarına bir çözüm olarak görürken, karşıtları bunun sivil toplumun bedensel özerkliğini ihlal ettiğini ve öjeni uygulamalarına işaret ettiğini savunuyor. ...Devamı.»
İsrail'in Ekim 2023'ten bu yana Gazze'de yürüttüğü askeri harekat, istemeden de olsa Filistin Devleti'nin kurulması yönünde siyasi ve sembolik bir ivme yaratabilir. Tarihsel olarak, ulus devletler genellikle felaketlerin ardından kurulmuştur. Örneğin, İsrail Devleti , yalnızca Siyonizm'in içsel motivasyonundan değil, aynı zamanda yirminci yüzyılda ve muhtemelen tarihte işlenen en büyük suç olan Holokost'a verilen uluslararası tepkiden de doğmuştur. Nazi Almanyası'nın Avrupalı ve Kuzey Afrikalı Yahudileri topluca katletmesi , küresel farkındalığı etkileyerek 1947 BM Bölünme Planı'na ve nihayetinde İsrail'in 1948'de bağımsızlık ilanına yol açmıştır . ...Devamı.»
Uluslararası hukuk alanında, bir halkı veya kültürünü kasıtlı ve sistematik bir şekilde yok etmeye yönelik çabadan daha korkunç bir suç yoktur. Bu nedenle, bu terim dikkatli kullanılmalıdır; yalnızca ahlaki ve hukuki ağırlığını korumak için değil (ki bu da kendi başına önemlidir), aynı zamanda çağdaş çatışmaları ihtiyaç duydukları netlikle değerlendirmemize olanak sağlamak için de. İşte bu yüzden bunu hafife almıyorum: İsrail hükümeti şu anda Gazze Şeridi'ndeki Filistinlilere karşı soykırım uyguluyor. ...Devamı.»
Wi-Fi sinyalleri bireyleri benzersiz bir şekilde tanımlamak için kullanılabilir - WhoFi biyometriyi tamamlayarak gizlilik korkularına yol açıyor. Teknoloji, insanların varlığını ve hareketlerini algılamak için mevcut Wi-Fi ağlarını kullanıyor. Roma'daki La Sapienza Üniversitesi'ndeki araştırmacılar, Wi-Fi sinyallerini analiz ederek bireyleri tanımlayabildiğini iddia eden bir sistem olan WhoFi'yi yarattı. Sistem, varlıklarının Wi-Fi düzenlerini nasıl bozduğunu yorumlayarak insanları izliyor ve geleneksel biyometrik yöntemlere potansiyel bir alternatif sunuyor. ...Devamı.»
Suriye'de Aleviler ve Dürzileri hedef alan şiddet olaylarının ardından 2,5 milyonluk nüfus ile ülkenin en büyük azınlık grubu olan Kürtler, silah bırakmanın kendileri için "kırmızı çizgi" olduğunu söylüyor. Suriye'de ülkenin kuzeyi ve doğusunu kontrol eden Suriye Demokratik Güçleri (SDG) ile Şam yönetimi arasında dün Paris'te yapılması planlanan görüşmeler ertelendi. Nedeni belirtilmeyen erteleme öncesinde SDG Sözcüsü Farhad Şami'den "Silahsızlanma bizim için kırmızı çizgidir. İlkelerimizden taviz vermiyoruz" açıklaması gelmişti. ...Devamı.»
Gazze'de son 72 saatte 21 çocuğun açlıktan öldüğü bildirilirken sekiz haftada yardım dağıtım noktaları civarında öldürülen sivillerin sayısı bini aştı. İsrail ablukası altındaki Gazze'de yetersiz beslenme ve açlıktan ölenlerin sayısı giderek artıyor. Gazze'deki Şifa Hastanesi'nin Müdürü Muhammed Ebu Silmiyye, Filistin bölgelerinde son 72 saatte 21 çocuğun yetersiz beslenme ve açlıktan hayatını kaybettiğini bildirdi. ...Devamı.»