İşçilerin Tarihi
1970 e vardığımızda sendikal hareket ve iktidar arasındaki manzara şöyleydi: Birkaç yıldan beri Türk-İş (Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu) konfederal (üst) yönetimi, patronlar ve Süleyman Demirel in yönetimindeki AP (Adalet Partisi) hükümeti, 1967 de kurulduğundan beri gittikçe güçlenen ve etkisi Marmara Denizinin eteklerinin çok ötesine yayılan DİSK...
Söz / Sözün Özü
Sözleşmek. Konuşmak. Söyleşmek. Yazmak. Yayınlamak : Tarihe, kendi tarihimize bir iz bırakmak. Bir katkıda bulunmak. Ana, baba, hala, teyze, amca, dayı, nene, dede ve benzeri büyüklerimizle söyleşiler yapmak : -Sözün gösterilmesi- için onları söyleşi yaparken kamerayla ölümsüzleştirmek. Evet Sözlü Tarihi canlandırmak. Sözlü Tarih?in olanaklarından en iyi biçimde yararlanmak mümkün.
İşçi Sınıfı
Var mı(ydı)? Yok mu(ydu)? Uzun çok uzun yıllar tartışması yapıldı: Osmanlı İmparatorluğu?nda ve hemen sonrasında Türkiye Cumhuriyeti de işçi sınıfı var mıydı? Yok muydu? İşçi Hareketi Tarihi konusuna 1960?ların ortasından beri merak, hem de ne merak, sardığım için o tarihten beri bu konu beni de birinci derecede ilgilendirdi.
Değerler Rabbi
İnsan doğayla ayrımını algıladığı andan itibaren algısıyla algıladığı arasında bir bağın olduğunu sezer. İlk elden duyusal bilinç düzeyinde de olsa bunun nedenlerini, gördüklerinin gerisinde neyin var olduğunun arayışına da başlamış olur. Algının kendisi bir üçlemenin birliğidir: algılanan, algılayan ve algı. Algı, şiddeti ve biçimi ne...
Eski bir yanardağı Aborijin hikayesi
Uzun zaman önce, Avustralya?nın güneydoğusuna dört dev yaratık gelmiş. Üçü, kıtanın diğer bölgelerine yürüyüp gitmiş ancak biri yere çömelmiş. Vücudu, Budj Bim adındaki bir yanardağa, dişleri ise yanardağın lavlarına dönüşmüş. Günümüzde bilim insanları, bölgedeki Aborjin Gunditjmara halkı tarafından anlatılan bu masalın aslında geçmişe dayanan bazı temelleri olabileceğini düşünüyor.
Kötülüğün Sıradanlığı
Okullardaki tarih kitaplarının içeriğini hatırlayın; eğitim süreci içinde size öğretilen tarih sanat tarihi ya da bilim tarihi değil, ağırlıklı olarak savaş tarihidir. İnsanlık tarihi gerçekten de büyük savaşlar ve katliamlarla doludur. İnsanlığın tuttuğu kayıtların atılım yapması dolayısıyla yirminci yüzyıl içinde yer alan bu korkunç şiddet olaylarına daha detaylı olarak tanıklık etmekteyiz.
KAOTİKA
-En parlak yıldızlar en büyük kaostan doğar- (Nietzsche.) Evrende var olan her şey olduğu haliyle kendini ortaya koyuş biçimi olarak bir ifadedir, bu haliyle kendinde nasılsa öyledir. İnsan dışındaki her varlık verili haliyle zorunlu-doğal yasalılığın hükmü altındadır. Görünüşler her ne kadar değişiyor olsa da yasalılık değişmeden kalır.
Türk ulusunu Araplaştırma projesi
Amerikalı ünlü siyaset bilimci Samuel P. Huntington 1996 da yayınlanan kötü şöhretli kitabı -Uygarlıklar Çatışması: Dünya Düzeninin Yeniden-İnşası-nda dünyayı şu dokuz uygarlık kümesi arasında paylaştırır: Batı, Latin Amerika, Afrika, İslami, Çini (Sinic), Hindu, Ortodoks, Budist ve Japon. Huntington a göre dört ülke ise, son tahlilde bu kümelerden birinde yer...
Güney Afrika daki mağarada 170.000 yıllık küllerde bulunan kömürleşmiş parçalar, şimdiye kadar bilinen en eski pişirilmiş kök sebzeleri çıktı. Bulgular, gerçek -paleo diyetin- modern patateslere benzer şekilde karbonhidrat bakımından zengin birçok kavrulmuş sebzeyi içerdiğini gösteriyor. Araştırma lideri Lyn Wadley, Bence insanlar karbonhidratlar ve proteinlerin bir...
Uluslararası ilişkilerin mimarisi, onlarca yıldır kusurlu ve çoğu zaman adaletsiz olsa da, birkaç öngörülebilir temele dayanıyordu: çok taraflı ittifaklar, paylaşılan demokratik değerler ve kurallara dayalı bir sisteme inanç. Trump'ın ilk başkanlığı bir sapma değil, bir stres testiydi. Yapısal zayıflıkları açığa çıkardı ve işlemsel milliyetçilik doktrininin rehberliğindeki tek başına güçlü bir ulusun yetmiş yıllık diplomatik geleneği nasıl altüst edebileceğini gösterdi. ...Devamı.»
Günümüz dünyasında kapitalizm yalnızca üretim ilişkilerini değil, insan ilişkilerinin doğasını da dönüştüren bir güç haline gelmiştir. Coca-Cola’nın üniversite kampüslerinde uyguladığı “Pair Bottle” yani ancak iki kişi bir araya geldiğinde açılabilen şişe projesi, yüzeyde sosyal etkileşimi teşvik eden yaratıcı bir fikir gibi görünse de, derinlemesine incelendiğinde modern kapitalizmin insan davranışlarını şekillendirme ve toplumsal ilişkileri metalaştırma kapasitesinin çarpıcı bir örneğidir. ...Devamı.»
Türkiye son haftalarda, spor dünyasında benzeri az görülmüş bir bahis ve usulsüzlük dalgasıyla sarsıldı. Gözaltına alınan futbolcular, sorgulanan kulüp başkanları, hakemler, yorumcular ve federasyon yetkilileri derken mesele artık yalnızca bir “spor skandalı” olmaktan çıkıp, kamuoyunun hayatı boyunca karşılaştığı en geniş kapsamlı soruşturmalardan birine dönüşmüş durumda. Soruşturmanın merkezinde futbolun yer alması şaşırtıcı değil, zira Türkiye’de en büyük ekonomik hacme, en yoğun izleyici ilgisine ve en geniş bahis trafiğine sahip alan hep futbol oldu. Ancak bu kez ortaya çıkan tablo, yalnızca sahadaki oyuncuların değil, sahanın dışındaki finansal yapının da uzun süredir takip edilmediğini gösteriyor. ...Devamı.»
2025 yılında Dijital Yuan 2.0'ın piyasaya sürülmesi Asya'da paranın çalışma şeklini değiştirecek. Dijital Yuan 2.0'ın 2025'te piyasaya sürülmesi , Asya'da paranın işleyiş şeklini değiştirecek. Bu teknoloji, Çin Halk Bankası'nı doğrudan ASEAN sınır ötesi ödeme ağına bağlayarak, işlemlerin 3 ila 5 gün süren SWIFT gibi eski sistemlere kıyasla daha hızlı gerçekleşmesini sağlıyor. Pekin, işlem çözümlerini hızlandırırken ABD dolarına bağımlılığı en aza indiren bölgesel bir finansal altyapının temellerini atıyor. ...Devamı.»
Yine günlerden Bayrampaşa. Hava kararmış. Sanayi’de in cin düğün yapıyor progresif tekno eşliğinde. Bu Roş Aşana bir başkaydı. Mihael Abim çaldığı Şofar ciddi olarak düşündürdü, derinlere daldırdı beni. Bilmeyenler için ufak birkaç açıklama yaparak konuya girmeyi tercih ediyorum. Şofar nedir? Koç boynuzundan yapılmış bir üflemeli çalgıdır. Hem dinimize göre hem de sembolik anlamları vardır. ...Devamı.»
Classical and Quantum Gravity’de yayınlanan teorik fizik makalesinde iki bilim insanı, zaman yolculuğunun bilinen en büyük mantıksal açmazlarından birine matematiksel bir çözüm getirdiklerini ifade etti. Avustralya'daki Queensland Üniversitesi’nden iki bilim insanı, belirli bir tür zaman yolculuğunun fiziksel açıdan mümkün olduğunu ve bunu matematiksel olarak da kanıtladıklarını öne sürdü. Hakemli dergi Classical and Quantum Gravity’de yayımlanan teorik fizik makalesinde Germain Tobar ve Fabio Costa, zaman yolculuğunun bilinen en büyük mantıksal açmazlarından birine matematiksel bir çözüm getirdiklerini ifade etti. ...Devamı.»
Ayakkabılar yıllardır “üretilen” bir ürün olarak hayatımızda yer alıyor. Plastik tabanlar, sentetik dokular, kimyasal yapıştırıcılar ve boya maddeleriyle üretilen geleneksel ayakkabılar hem doğayı hem de insan sağlığını tehdit eden bir yük oluşturuyor. Çoğu ayakkabı, 40’tan fazla farklı malzeme içeriyor ve bu malzemelerin büyük kısmı doğada çözünmeyen, hatta toksik etkiler bırakan kimyasallardan oluşuyor. Bir ayakkabı çöpe gittiğinde yıllarca çürümeden kalabiliyor, büyük miktarda mikroplastik ve atık üreterek ekosisteme zarar veriyor. Oysa artık “ayakkabılar yapılmaz, yetiştirilir” diyen yeni bir yaklaşım doğuyor: OXMAN tarafından geliştirilen O° Shoe. ...Devamı.»
Araştırmacı - yazar ve sosyal tarihçi Prof. Dr. M. Şehmus Güzel, 1982’den bu yana yaşadığı Fransa’da hayatını kaybetti. 1982’den bu yana Fransa’da yaşayan, Türkiye emek ve işçi hareketi tarihinin önde gelen isimlerinden araştırmacı, yazar ve sosyal tarihçi Prof. Dr. M. Şehmus Güzel yaşamını yitirdi. ...Devamı.»
“Çocukların kanı elinizde!” bu ülkenin gerçek sahiplerinin, yani halkın, işçilerin, gençlerin boğulmuş sesinin patlamasıydı. O salonda atılan o pankart, yalnızca birkaç öğrencinin öfkesi değil, yıllardır sakatlanmış, ölmüş, susturulmuş çocuk işçilerin sessiz çığlığının ete kemiğe bürünmüş haliydi. ...Devamı.»
8,5 milyar ABD doları tutarındaki anlaşma, Güney Pasifik'teki ABD paydaşları için stratejik bir hamle olarak Çin dışındaki nadir toprak tedarik zincirlerini güçlendiriyor. "Topraklarımız doğanın güzellik armağanlarıyla dolu, zengin ve nadir. Avustralya'yı adil bir şekilde ilerletin." Avustralya'nın milli marşı bunu açıkça ifade ediyor. Güney toprakları kritik minerallerle dolu. Ekim ayında, ABD Başkanı Donald Trump ve Avustralya Başbakanı Anthony Albanese, dengeleri Çin'in kritik mineral hegemonyasına karşı değiştiren kritik mineraller çerçeve anlaşmasını imzalamak üzere Washington'da bir araya geldi. ...Devamı.»
Sevgili Yoldaşlar, Bugün 3 Aralık Dünya Engelliler Günü. Düzen siyaseti bu günü her yıl olduğu gibi “farkındalık”, “bireysel güçlenme” ve “engelleri aşma” temennileriyle doldururken, biz bu günü başka bir yerden, başka bir gelenekten, başka bir vicdandan konuşuyoruz. Sakatlığı bireysel bir mesele değil, Türkiye’deki vahşi çalışma rejiminin, güvencesiz istihdamın ve sermayenin sınırsız kâr hırsının ürettiği tarihsel bir sınıf sonucu olarak görüyoruz. ...Devamı.»
Çinli siber casusluk grubu Axiom hakkındaki son ifşaatlar, Amerika Birleşik Devletleri ile Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC) arasında siber alanda artan gerilimi bir kez daha gözler önüne serdi. ABD merkezli bir siber güvenlik firması olan Novetta Solutions liderliğindeki bir grup siber güvenlik araştırmacısının yakın zamanda yayınladığı bir rapora göre , Axiom hackerları Çin'den bugüne kadar çıkmış en gelişmiş siber casusluk taktiklerinden bazılarını sergiledi. Hacker grubu, dört yıldan uzun bir süre içinde dünya çapında yaklaşık 43.000 bilgisayara sızarak bireylerden şirketlere ve devlet kurumlarına kadar çok çeşitli hedefleri etkiledi. ...Devamı.»
Türkiye’de yıllardır uygulanan Mesleki Eğitim Merkezleri (MESEM) sistemi, devletin resmi söylemlerinde “gençleri meslek sahibi yapan bir model” olarak sunuluyor. Oysa sahadaki gerçeklik, devrimci, yurtsever ve insan haklarına duyarlı her bireyin altını çizmesi gereken büyük bir çelişkiyi barındırıyor. Çocuklar, patronların insafına terk edildiği işyerlerinde ağır sömürü koşullarına, güvencesizliğe ve ölümle sonuçlanan iş cinayetlerine maruz bırakılıyor. Bu tablo, hem çocuk haklarının hem de temel insan onurunun açık bir ihlali niteliğinde. ...Devamı.»
Ateşkes tuhaf bir şey olabilir. Genel olarak, tarafların bir süreliğine kendilerini frenledikleri, güçlerine emir verdikleri ve komuta ettikleri kişileri sapmaktan alıkoydukları varsayılır. Ancak sapmalar olur, ihlaller kaçınılmazdır. Bazıları yeterince gerçektir: saçma yanlış anlamalar, öfkeli kafa karışıklığı, karşı tarafın anlaşmayı bozduğu korkusu. Hata payı ve bir miktar ölüm ve yaralanmaya izin verilir. ...Devamı.»
Kırım… Türk dünyasının kalbi, hafızası, yüreği… Tarih boyunca nice zulme, nice işgale, nice sürgüne direnen bu topraklar, bugün yine kritik bir kavşağın ortasında. Emel Kırım Vakfı’nın “Vatan Kırım Rusya’ya verilemez” diyerek ortaya koyduğu duruş, yalnızca bir açıklama değildir, adalet arayışında olan her Türk evladına, her mazlum halkın dostuna yapılmış net bir çağrıdır. Çünkü mesele Kırım olunca, mesele yalnızca coğrafya değildir, mesele varoluştur, kimliktir, tarihsel sorumluluktur. ...Devamı.»
Eğlenmek için görünüşte anlamsız cümleleri sonsuza kadar tekrarlayan ya da hayatın stresiyle "copium"la başa çıkan 13-28 yaşındakiler, hiçbir şeyi umursamayan nesil olarak nam salıyor. Ancak bu, şimdiye kadarki en güçlü nesil oldukları anlamına gelebilir. "Tarihçiler bizim neslimizi kesinlikle atlayacak" ifadesi, modern dünyanın zorluklarıyla coşkulu ve dengesiz bir enerjiyle baş eden Z kuşağı videolarının TikTok yorumlarında sıkça telaffuz ediliyor. Hayati tehlike arz eden kasırgalarda şişme dinozor kostümleri giymek, çocukluk evleri yanarken güneş gözlüğü takıp özçekim yapmak ve bu yaz Ortadoğu'daki çatışmalar sırasında "III. Dünya Savaşı wifi'yı etkileyecek mi?" diye sormak gibi örnekler akla geliyor. ...Devamı.»
Türkiye son yıllarda art arda patlayan toplu gıda zehirlenmeleri ile sarsılıyor, öğrenci yurtlarında, fabrikalarda, askeri birliklerde, tarikat-vakıf okullarında, belediye aşevlerinde ve hatta özel yemek şirketlerinin yüzlerce kişiye yemek verdiği kurumsal organizasyonlarda… Kısacası ülkenin dört bir yanında aynı haber, onlarca, yüzlerce insan hastaneye kaldırıldı. Neredeyse her hafta tablo tekrarlanıyor ama sistem aynı sistem, düzen aynı düzen. Zehirlenen aslında yalnızca insanlar değil, mevcut yönetim anlayışı ve gıda denetim mekanizması çoktan çökmüş durumda. ...Devamı.»
İnsanlığın en eski ve kafa karıştırıcı meselelerinden biri olan paranın doğasını anlamanızı sağlayacak detaylı bir yazı. Para, insanlığın en eski ve kafa karıştırıcı meselelerinden biridir. Cebimizdeki kağıt parçaları ya da banka ekranındaki sayılar nasıl oluyor da araba alabilecek, ev kiralayabilecek veya bir ömürlük emeği temsil edebilecek değere sahip olabiliyor? Elbette ki para günlük hayatımızın vazgeçilmezidir, ekonominin adeta kan dolaşımını sağlar, ama aynı zamanda soyut bir toplumsal anlaşmadır. Peki para aslında nedir; bir mal mıdır yoksa bir sözleşme mi, bir araç mıdır yoksa bir amaç mı? ...Devamı.»
İngiltere Başbakanı Keir Starmer’in geçtiğimiz günlerde duyurduğu üzere, British Steel, Türkiye’nin yüksek hızlı tren (YHT) projeleri için £35 milyon değerinde ray tedarik sözleşmesi kazandı. Bu sözleşme, hem İngiltere hem de Türkiye açısından sanayi ve altyapı gündeminde önemli bir yer tutuyor. Peki, bu anlaşma Türkiye için ne ifade ediyor? Türkiye, son yıllarda yüksek hızlı tren projelerine büyük yatırım yapıyor. Ankara-İstanbul, Ankara-Sivas ve Marmara hattındaki yeni projeler, ülkenin ulaşım altyapısını modernize etmeyi ve karbon salınımını azaltmayı hedefliyor. ...Devamı.»
Çin, Başbakan Sanae Takaichi'nin, Japonya'nın bir Tayvan krizi durumunda Öz Savunma Kuvvetleri'ni konuşlandırabileceği yönündeki önerisine alışılmadık bir şiddetle karşılık verdi. Diplomatik tehditler, ekonomik baskı ve askeri baskıyı koordineli bir sindirme kampanyasında bir araya getirdi. Söz konusu olan yalnızca Japonya'nın duruşu değil, aynı zamanda daha geniş bölgesel dengedir. Zira Pekin, Amerikan kararlılığının Asya'nın güvenlik mimarisini yeniden şekillendirmek için bir fırsat yaratıp yaratmadığını sınamaktadır. Washington için artık riskler apaçık ortada: Ya ittifaklarının güvenilirliğini yeniden teyit edecek ya da caydırıcılığın gerçek zamanlı olarak çöküşünü izleme riskini alacak. ...Devamı.»