İşçilerin Tarihi
1970 e vardığımızda sendikal hareket ve iktidar arasındaki manzara şöyleydi: Birkaç yıldan beri Türk-İş (Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu) konfederal (üst) yönetimi, patronlar ve Süleyman Demirel in yönetimindeki AP (Adalet Partisi) hükümeti, 1967 de kurulduğundan beri gittikçe güçlenen ve etkisi Marmara Denizinin eteklerinin çok ötesine yayılan DİSK...
Söz / Sözün Özü
Sözleşmek. Konuşmak. Söyleşmek. Yazmak. Yayınlamak : Tarihe, kendi tarihimize bir iz bırakmak. Bir katkıda bulunmak. Ana, baba, hala, teyze, amca, dayı, nene, dede ve benzeri büyüklerimizle söyleşiler yapmak : -Sözün gösterilmesi- için onları söyleşi yaparken kamerayla ölümsüzleştirmek. Evet Sözlü Tarihi canlandırmak. Sözlü Tarih?in olanaklarından en iyi biçimde yararlanmak mümkün.
İşçi Sınıfı
Var mı(ydı)? Yok mu(ydu)? Uzun çok uzun yıllar tartışması yapıldı: Osmanlı İmparatorluğu?nda ve hemen sonrasında Türkiye Cumhuriyeti de işçi sınıfı var mıydı? Yok muydu? İşçi Hareketi Tarihi konusuna 1960?ların ortasından beri merak, hem de ne merak, sardığım için o tarihten beri bu konu beni de birinci derecede ilgilendirdi.
Değerler Rabbi
İnsan doğayla ayrımını algıladığı andan itibaren algısıyla algıladığı arasında bir bağın olduğunu sezer. İlk elden duyusal bilinç düzeyinde de olsa bunun nedenlerini, gördüklerinin gerisinde neyin var olduğunun arayışına da başlamış olur. Algının kendisi bir üçlemenin birliğidir: algılanan, algılayan ve algı. Algı, şiddeti ve biçimi ne...
Eski bir yanardağı Aborijin hikayesi
Uzun zaman önce, Avustralya?nın güneydoğusuna dört dev yaratık gelmiş. Üçü, kıtanın diğer bölgelerine yürüyüp gitmiş ancak biri yere çömelmiş. Vücudu, Budj Bim adındaki bir yanardağa, dişleri ise yanardağın lavlarına dönüşmüş. Günümüzde bilim insanları, bölgedeki Aborjin Gunditjmara halkı tarafından anlatılan bu masalın aslında geçmişe dayanan bazı temelleri olabileceğini düşünüyor.
Kötülüğün Sıradanlığı
Okullardaki tarih kitaplarının içeriğini hatırlayın; eğitim süreci içinde size öğretilen tarih sanat tarihi ya da bilim tarihi değil, ağırlıklı olarak savaş tarihidir. İnsanlık tarihi gerçekten de büyük savaşlar ve katliamlarla doludur. İnsanlığın tuttuğu kayıtların atılım yapması dolayısıyla yirminci yüzyıl içinde yer alan bu korkunç şiddet olaylarına daha detaylı olarak tanıklık etmekteyiz.
KAOTİKA
-En parlak yıldızlar en büyük kaostan doğar- (Nietzsche.) Evrende var olan her şey olduğu haliyle kendini ortaya koyuş biçimi olarak bir ifadedir, bu haliyle kendinde nasılsa öyledir. İnsan dışındaki her varlık verili haliyle zorunlu-doğal yasalılığın hükmü altındadır. Görünüşler her ne kadar değişiyor olsa da yasalılık değişmeden kalır.
Türk ulusunu Araplaştırma projesi
Amerikalı ünlü siyaset bilimci Samuel P. Huntington 1996 da yayınlanan kötü şöhretli kitabı -Uygarlıklar Çatışması: Dünya Düzeninin Yeniden-İnşası-nda dünyayı şu dokuz uygarlık kümesi arasında paylaştırır: Batı, Latin Amerika, Afrika, İslami, Çini (Sinic), Hindu, Ortodoks, Budist ve Japon. Huntington a göre dört ülke ise, son tahlilde bu kümelerden birinde yer...
Güney Afrika daki mağarada 170.000 yıllık küllerde bulunan kömürleşmiş parçalar, şimdiye kadar bilinen en eski pişirilmiş kök sebzeleri çıktı. Bulgular, gerçek -paleo diyetin- modern patateslere benzer şekilde karbonhidrat bakımından zengin birçok kavrulmuş sebzeyi içerdiğini gösteriyor. Araştırma lideri Lyn Wadley, Bence insanlar karbonhidratlar ve proteinlerin bir...
8,5 milyar ABD doları tutarındaki anlaşma, Güney Pasifik'teki ABD paydaşları için stratejik bir hamle olarak Çin dışındaki nadir toprak tedarik zincirlerini güçlendiriyor. "Topraklarımız doğanın güzellik armağanlarıyla dolu, zengin ve nadir. Avustralya'yı adil bir şekilde ilerletin." Avustralya'nın milli marşı bunu açıkça ifade ediyor. Güney toprakları kritik minerallerle dolu. Ekim ayında, ABD Başkanı Donald Trump ve Avustralya Başbakanı Anthony Albanese, dengeleri Çin'in kritik mineral hegemonyasına karşı değiştiren kritik mineraller çerçeve anlaşmasını imzalamak üzere Washington'da bir araya geldi. ...Devamı.»
Sevgili Yoldaşlar, Bugün 3 Aralık Dünya Engelliler Günü. Düzen siyaseti bu günü her yıl olduğu gibi “farkındalık”, “bireysel güçlenme” ve “engelleri aşma” temennileriyle doldururken, biz bu günü başka bir yerden, başka bir gelenekten, başka bir vicdandan konuşuyoruz. Sakatlığı bireysel bir mesele değil, Türkiye’deki vahşi çalışma rejiminin, güvencesiz istihdamın ve sermayenin sınırsız kâr hırsının ürettiği tarihsel bir sınıf sonucu olarak görüyoruz. ...Devamı.»
Çinli siber casusluk grubu Axiom hakkındaki son ifşaatlar, Amerika Birleşik Devletleri ile Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC) arasında siber alanda artan gerilimi bir kez daha gözler önüne serdi. ABD merkezli bir siber güvenlik firması olan Novetta Solutions liderliğindeki bir grup siber güvenlik araştırmacısının yakın zamanda yayınladığı bir rapora göre , Axiom hackerları Çin'den bugüne kadar çıkmış en gelişmiş siber casusluk taktiklerinden bazılarını sergiledi. Hacker grubu, dört yıldan uzun bir süre içinde dünya çapında yaklaşık 43.000 bilgisayara sızarak bireylerden şirketlere ve devlet kurumlarına kadar çok çeşitli hedefleri etkiledi. ...Devamı.»
Türkiye’de yıllardır uygulanan Mesleki Eğitim Merkezleri (MESEM) sistemi, devletin resmi söylemlerinde “gençleri meslek sahibi yapan bir model” olarak sunuluyor. Oysa sahadaki gerçeklik, devrimci, yurtsever ve insan haklarına duyarlı her bireyin altını çizmesi gereken büyük bir çelişkiyi barındırıyor. Çocuklar, patronların insafına terk edildiği işyerlerinde ağır sömürü koşullarına, güvencesizliğe ve ölümle sonuçlanan iş cinayetlerine maruz bırakılıyor. Bu tablo, hem çocuk haklarının hem de temel insan onurunun açık bir ihlali niteliğinde. ...Devamı.»
Ateşkes tuhaf bir şey olabilir. Genel olarak, tarafların bir süreliğine kendilerini frenledikleri, güçlerine emir verdikleri ve komuta ettikleri kişileri sapmaktan alıkoydukları varsayılır. Ancak sapmalar olur, ihlaller kaçınılmazdır. Bazıları yeterince gerçektir: saçma yanlış anlamalar, öfkeli kafa karışıklığı, karşı tarafın anlaşmayı bozduğu korkusu. Hata payı ve bir miktar ölüm ve yaralanmaya izin verilir. ...Devamı.»
Kırım… Türk dünyasının kalbi, hafızası, yüreği… Tarih boyunca nice zulme, nice işgale, nice sürgüne direnen bu topraklar, bugün yine kritik bir kavşağın ortasında. Emel Kırım Vakfı’nın “Vatan Kırım Rusya’ya verilemez” diyerek ortaya koyduğu duruş, yalnızca bir açıklama değildir, adalet arayışında olan her Türk evladına, her mazlum halkın dostuna yapılmış net bir çağrıdır. Çünkü mesele Kırım olunca, mesele yalnızca coğrafya değildir, mesele varoluştur, kimliktir, tarihsel sorumluluktur. ...Devamı.»
Eğlenmek için görünüşte anlamsız cümleleri sonsuza kadar tekrarlayan ya da hayatın stresiyle "copium"la başa çıkan 13-28 yaşındakiler, hiçbir şeyi umursamayan nesil olarak nam salıyor. Ancak bu, şimdiye kadarki en güçlü nesil oldukları anlamına gelebilir. "Tarihçiler bizim neslimizi kesinlikle atlayacak" ifadesi, modern dünyanın zorluklarıyla coşkulu ve dengesiz bir enerjiyle baş eden Z kuşağı videolarının TikTok yorumlarında sıkça telaffuz ediliyor. Hayati tehlike arz eden kasırgalarda şişme dinozor kostümleri giymek, çocukluk evleri yanarken güneş gözlüğü takıp özçekim yapmak ve bu yaz Ortadoğu'daki çatışmalar sırasında "III. Dünya Savaşı wifi'yı etkileyecek mi?" diye sormak gibi örnekler akla geliyor. ...Devamı.»
Türkiye son yıllarda art arda patlayan toplu gıda zehirlenmeleri ile sarsılıyor, öğrenci yurtlarında, fabrikalarda, askeri birliklerde, tarikat-vakıf okullarında, belediye aşevlerinde ve hatta özel yemek şirketlerinin yüzlerce kişiye yemek verdiği kurumsal organizasyonlarda… Kısacası ülkenin dört bir yanında aynı haber, onlarca, yüzlerce insan hastaneye kaldırıldı. Neredeyse her hafta tablo tekrarlanıyor ama sistem aynı sistem, düzen aynı düzen. Zehirlenen aslında yalnızca insanlar değil, mevcut yönetim anlayışı ve gıda denetim mekanizması çoktan çökmüş durumda. ...Devamı.»
İnsanlığın en eski ve kafa karıştırıcı meselelerinden biri olan paranın doğasını anlamanızı sağlayacak detaylı bir yazı. Para, insanlığın en eski ve kafa karıştırıcı meselelerinden biridir. Cebimizdeki kağıt parçaları ya da banka ekranındaki sayılar nasıl oluyor da araba alabilecek, ev kiralayabilecek veya bir ömürlük emeği temsil edebilecek değere sahip olabiliyor? Elbette ki para günlük hayatımızın vazgeçilmezidir, ekonominin adeta kan dolaşımını sağlar, ama aynı zamanda soyut bir toplumsal anlaşmadır. Peki para aslında nedir; bir mal mıdır yoksa bir sözleşme mi, bir araç mıdır yoksa bir amaç mı? ...Devamı.»
İngiltere Başbakanı Keir Starmer’in geçtiğimiz günlerde duyurduğu üzere, British Steel, Türkiye’nin yüksek hızlı tren (YHT) projeleri için £35 milyon değerinde ray tedarik sözleşmesi kazandı. Bu sözleşme, hem İngiltere hem de Türkiye açısından sanayi ve altyapı gündeminde önemli bir yer tutuyor. Peki, bu anlaşma Türkiye için ne ifade ediyor? Türkiye, son yıllarda yüksek hızlı tren projelerine büyük yatırım yapıyor. Ankara-İstanbul, Ankara-Sivas ve Marmara hattındaki yeni projeler, ülkenin ulaşım altyapısını modernize etmeyi ve karbon salınımını azaltmayı hedefliyor. ...Devamı.»
Çin, Başbakan Sanae Takaichi'nin, Japonya'nın bir Tayvan krizi durumunda Öz Savunma Kuvvetleri'ni konuşlandırabileceği yönündeki önerisine alışılmadık bir şiddetle karşılık verdi. Diplomatik tehditler, ekonomik baskı ve askeri baskıyı koordineli bir sindirme kampanyasında bir araya getirdi. Söz konusu olan yalnızca Japonya'nın duruşu değil, aynı zamanda daha geniş bölgesel dengedir. Zira Pekin, Amerikan kararlılığının Asya'nın güvenlik mimarisini yeniden şekillendirmek için bir fırsat yaratıp yaratmadığını sınamaktadır. Washington için artık riskler apaçık ortada: Ya ittifaklarının güvenilirliğini yeniden teyit edecek ya da caydırıcılığın gerçek zamanlı olarak çöküşünü izleme riskini alacak. ...Devamı.»
Türkiye, uzun süredir görmezden gelinen bir gerçeğin tam ortasında duruyor. Ülkenin bel kemiği olan emekliler, artık sessiz çoğunluk değil, ayaklanmaya hazır, örgütlü bir toplumsal güç haline geliyor. Nazım Hikmet Kültür Sanat Evi'nde düzenlenen Türkiye İşçi Partisi’nin 1. Emekli Kurultayı, sıradan bir toplantı değil, bu ülkenin en çok sömürülen, en çok yoksullaştırılan sınıfının ayağa kalkış manifestosu oldu. ...Devamı.»
Savaşı'na uzanan kökleriyle iki yüz yılı aşkın bir süredir kendilerini "Türk" olarak tanımlayan, dış dünyadan kopuk bir topluluğun varlığını hayal edin. Bu topluluğun hikayesi, geleneksel Amerikan tarih anlatılarına meydan okuyan, nesiller boyu süren bir fısıltı gibiydi. Yıllarca tarihçiler tarafından şüpheyle yaklaşılan ve gizemini koruyan bu grubun varlığı, kimliğin ve mirasın gücünü sorgulayan büyüleyici bir bilmece sunuyor. ...Devamı.»
Kırım’ın tarih sayfalarına kazınmış isimlerden biri vardır ki, onun yaşamı sadece bir biyografi değil, bir direniş manifestosu gibidir. Veciye Kaşka. Kırım Tatar milli hareketinin efsanevi emektarı olan Kaşka, zulme karşı direnen bir halkın sembolüdür. Onun mücadelesi, Kırım Tatar halkının onurunu koruma kararlılığının ve özgürlük ateşini canlı tutmanın simgesidir. ...Devamı.»
Avrupa Parlamentosu, 26 Kasım’da aldığı kararla sosyal medya kullanımında asgari yaş sınırının 16 olması yönünde tavsiyede bulundu. Karar bağlayıcı olmasa da 13 yaş altı çocukların sosyal medyaya erişiminin tamamen yasaklanması ve video paylaşım platformları ile “yapay zekâ arkadaşları” için de 13 yaş sınırı getirilmesi önerildi. TikTok, Facebook ve Snapchat gibi büyük sosyal medya platformları, kullanıcıların en az 13 yaşında olmasını şart koşuyor. Ancak çocuk koruma uzmanları, bu kuralların etkin biçimde uygulanmadığını ve pek çok ülkede 13 yaş altı çocukların sosyal medya hesabı bulunduğunu vurguluyor. ...Devamı.»
Bir ülkenin ne kadar başarılı olduğunu düşündüğümüzde, aklımıza genellikle Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYİH) gibi parlak ekonomik rakamlar gelir. Bu tek gösterge, bir ülkenin karnesi gibi sunulur. Ancak verilerin derinliklerine indiğimizde, kalkınma ve eşitsizlik hakkındaki gerçeklerin çok daha karmaşık, şaşırtıcı ve düşündürücü olduğunu görürüz. Bazen en sağlam görünen varsayımlar bile, verilerin soğuk ışığı altında eriyip gider. Bu yazı, ülkelerin ilerlemesi hakkındaki en yaygın varsayımları yıkan ve bizi yeniden düşünmeye iten beş önemli bulguyu ortaya koyuyor. ...Devamı.»
Türkiye İşçi Partisi Kadıköy’ün kısa ama çarpıcı çıkışı—“Bütçenin sadece %1,5’i ile tüm çocuklara ücretsiz ve sağlıklı bir öğün verilebilir”—yalnızca bir sosyal politika önerisi değil, aynı zamanda Türkiye’de ve dünyada derinleşen sınıf uçurumuna, yoksullaşmaya ve gıda adaletsizliğine yöneltilmiş politik bir soruşturmanın kapısını aralıyor. Bir öğünlük kamusal beslenmenin maliyeti hesaplanabilir, fakat bu talebin işaret ettiği şey, bundan çok daha büyük, kamusal kaynakların kimler için, kimlerin pahasına kullanıldığıdır. ...Devamı.»
Araştırmacılar yüksek seslerden korkan köpeklerde, insanlardaki ruh hali değişimleriyle bağlantılı bir gen buldu. Yeni bir araştırma, köpeklerin tıpkı sahipleri gibi iniş çıkışlar yaşadığını ve duygularının insanlarla aynı genlerden etkilenebildiğini öne sürüyor. Bir çalışma, anksiyete ve depresyon gibi insan duygularını etkileyen birkaç genin aynı zamanda köpeklerin kişiliğini de şekillendirdiğini ortaya koydu. ...Devamı.»
Pandemi günlerini hatırlayalım. Şehirler olağanüstü hal sessizliğine gömülmüş, sokaklar boşalmış, trafik gürültüsünün yerini sirenler ve uzaktan gelen motor sesleri almıştı. O dönemde milyonlar evlerine kapanırken, bir sınıf vardı ki hayatın akışını tek başına sırtladı. Motokuryeler. Yalnızca paket taşımıyorlardı, ilaç, gıda, umut, hız ve hayata tutunma çabasını taşıyorlardı. Toplumun görünmez omurgasına dönüşmüşlerdi. Ancak ne yazık ki pandemi sona erdiğinde bu kahramanlık unutturuldu, yerini şirketlerin birbiri ardına sıralanan soğuk kavramları aldı. “performans hedefi”, “teslimat süresi”, “puanlama sistemi”, “müşteri memnuniyeti”. ...Devamı.»
Yeni bir araştırma, insan beyninin gelişim sürecine dair bilinenleri değiştirdi. 4.000 kişinin beyin taramalarının incelendiği çalışmaya göre ergenlik dönemi sanılanın aksine 30’lu yaşlara kadar devam ediyor ve beyin yaşam boyu 5 farklı evreden geçiyor. Cambridge Üniversitesi’nden araştırmacılar, yaklaşık 4.000 kişinin beyin taramalarını inceleyerek insan beyninin yaşam boyunca beş belirgin döneme ayrıldığını ortaya koydu. Çalışma, beynin 90 yaşına kadar nasıl yeniden yapılandığını ve bağlantı ağlarının hangi yaşlarda kritik değişimler geçirdiğini gösteriyor. ...Devamı.»
Haberler | 
İşçilerin Tarihi
8,5 milyar ABD doları tutarındaki anlaşma, Güney Pasifik'teki ABD paydaşları için stratejik bir hamle olarak Çin dışındaki nadir toprak tedarik zincirlerini güçlendiriyor. "Topraklarımız doğanın güzellik armağanlarıyla dolu, zengin ve nadir. Avustralya'yı adil bir şekilde ilerletin." Avustralya'nın milli marşı bunu açıkça ifade ediyor. Güney toprakları kritik minerallerle dolu. Ekim ayında, ABD Başkanı Donald Trump ve Avustralya Başbakanı Anthony Albanese, dengeleri Çin'in kritik mineral hegemonyasına karşı değiştiren kritik mineraller çerçeve anlaşmasını imzalamak üzere Washington'da bir araya geldi. 
Sevgili Yoldaşlar, Bugün 3 Aralık Dünya Engelliler Günü. Düzen siyaseti bu günü her yıl olduğu gibi “farkındalık”, “bireysel güçlenme” ve “engelleri aşma” temennileriyle doldururken, biz bu günü başka bir yerden, başka bir gelenekten, başka bir vicdandan konuşuyoruz. Sakatlığı bireysel bir mesele değil, Türkiye’deki vahşi çalışma rejiminin, güvencesiz istihdamın ve sermayenin sınırsız kâr hırsının ürettiği tarihsel bir sınıf sonucu olarak görüyoruz. 
Çinli siber casusluk grubu Axiom hakkındaki son ifşaatlar, Amerika Birleşik Devletleri ile Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC) arasında siber alanda artan gerilimi bir kez daha gözler önüne serdi. ABD merkezli bir siber güvenlik firması olan Novetta Solutions liderliğindeki bir grup siber güvenlik araştırmacısının yakın zamanda yayınladığı bir rapora göre , Axiom hackerları Çin'den bugüne kadar çıkmış en gelişmiş siber casusluk taktiklerinden bazılarını sergiledi. Hacker grubu, dört yıldan uzun bir süre içinde dünya çapında yaklaşık 43.000 bilgisayara sızarak bireylerden şirketlere ve devlet kurumlarına kadar çok çeşitli hedefleri etkiledi. 
Türkiye’de yıllardır uygulanan Mesleki Eğitim Merkezleri (MESEM) sistemi, devletin resmi söylemlerinde “gençleri meslek sahibi yapan bir model” olarak sunuluyor. Oysa sahadaki gerçeklik, devrimci, yurtsever ve insan haklarına duyarlı her bireyin altını çizmesi gereken büyük bir çelişkiyi barındırıyor. Çocuklar, patronların insafına terk edildiği işyerlerinde ağır sömürü koşullarına, güvencesizliğe ve ölümle sonuçlanan iş cinayetlerine maruz bırakılıyor. Bu tablo, hem çocuk haklarının hem de temel insan onurunun açık bir ihlali niteliğinde. 
Ateşkes tuhaf bir şey olabilir. Genel olarak, tarafların bir süreliğine kendilerini frenledikleri, güçlerine emir verdikleri ve komuta ettikleri kişileri sapmaktan alıkoydukları varsayılır. Ancak sapmalar olur, ihlaller kaçınılmazdır. Bazıları yeterince gerçektir: saçma yanlış anlamalar, öfkeli kafa karışıklığı, karşı tarafın anlaşmayı bozduğu korkusu. Hata payı ve bir miktar ölüm ve yaralanmaya izin verilir. 
Kırım… Türk dünyasının kalbi, hafızası, yüreği… Tarih boyunca nice zulme, nice işgale, nice sürgüne direnen bu topraklar, bugün yine kritik bir kavşağın ortasında. Emel Kırım Vakfı’nın “Vatan Kırım Rusya’ya verilemez” diyerek ortaya koyduğu duruş, yalnızca bir açıklama değildir, adalet arayışında olan her Türk evladına, her mazlum halkın dostuna yapılmış net bir çağrıdır. Çünkü mesele Kırım olunca, mesele yalnızca coğrafya değildir, mesele varoluştur, kimliktir, tarihsel sorumluluktur. 
Eğlenmek için görünüşte anlamsız cümleleri sonsuza kadar tekrarlayan ya da hayatın stresiyle "copium"la başa çıkan 13-28 yaşındakiler, hiçbir şeyi umursamayan nesil olarak nam salıyor. Ancak bu, şimdiye kadarki en güçlü nesil oldukları anlamına gelebilir. "Tarihçiler bizim neslimizi kesinlikle atlayacak" ifadesi, modern dünyanın zorluklarıyla coşkulu ve dengesiz bir enerjiyle baş eden Z kuşağı videolarının TikTok yorumlarında sıkça telaffuz ediliyor. Hayati tehlike arz eden kasırgalarda şişme dinozor kostümleri giymek, çocukluk evleri yanarken güneş gözlüğü takıp özçekim yapmak ve bu yaz Ortadoğu'daki çatışmalar sırasında "III. Dünya Savaşı wifi'yı etkileyecek mi?" diye sormak gibi örnekler akla geliyor. 
Türkiye son yıllarda art arda patlayan toplu gıda zehirlenmeleri ile sarsılıyor, öğrenci yurtlarında, fabrikalarda, askeri birliklerde, tarikat-vakıf okullarında, belediye aşevlerinde ve hatta özel yemek şirketlerinin yüzlerce kişiye yemek verdiği kurumsal organizasyonlarda… Kısacası ülkenin dört bir yanında aynı haber, onlarca, yüzlerce insan hastaneye kaldırıldı. Neredeyse her hafta tablo tekrarlanıyor ama sistem aynı sistem, düzen aynı düzen. Zehirlenen aslında yalnızca insanlar değil, mevcut yönetim anlayışı ve gıda denetim mekanizması çoktan çökmüş durumda. 
İnsanlığın en eski ve kafa karıştırıcı meselelerinden biri olan paranın doğasını anlamanızı sağlayacak detaylı bir yazı. Para, insanlığın en eski ve kafa karıştırıcı meselelerinden biridir. Cebimizdeki kağıt parçaları ya da banka ekranındaki sayılar nasıl oluyor da araba alabilecek, ev kiralayabilecek veya bir ömürlük emeği temsil edebilecek değere sahip olabiliyor? Elbette ki para günlük hayatımızın vazgeçilmezidir, ekonominin adeta kan dolaşımını sağlar, ama aynı zamanda soyut bir toplumsal anlaşmadır. Peki para aslında nedir; bir mal mıdır yoksa bir sözleşme mi, bir araç mıdır yoksa bir amaç mı? 
İngiltere Başbakanı Keir Starmer’in geçtiğimiz günlerde duyurduğu üzere, British Steel, Türkiye’nin yüksek hızlı tren (YHT) projeleri için £35 milyon değerinde ray tedarik sözleşmesi kazandı. Bu sözleşme, hem İngiltere hem de Türkiye açısından sanayi ve altyapı gündeminde önemli bir yer tutuyor. Peki, bu anlaşma Türkiye için ne ifade ediyor? Türkiye, son yıllarda yüksek hızlı tren projelerine büyük yatırım yapıyor. Ankara-İstanbul, Ankara-Sivas ve Marmara hattındaki yeni projeler, ülkenin ulaşım altyapısını modernize etmeyi ve karbon salınımını azaltmayı hedefliyor. 
Çin, Başbakan Sanae Takaichi'nin, Japonya'nın bir Tayvan krizi durumunda Öz Savunma Kuvvetleri'ni konuşlandırabileceği yönündeki önerisine alışılmadık bir şiddetle karşılık verdi. Diplomatik tehditler, ekonomik baskı ve askeri baskıyı koordineli bir sindirme kampanyasında bir araya getirdi. Söz konusu olan yalnızca Japonya'nın duruşu değil, aynı zamanda daha geniş bölgesel dengedir. Zira Pekin, Amerikan kararlılığının Asya'nın güvenlik mimarisini yeniden şekillendirmek için bir fırsat yaratıp yaratmadığını sınamaktadır. Washington için artık riskler apaçık ortada: Ya ittifaklarının güvenilirliğini yeniden teyit edecek ya da caydırıcılığın gerçek zamanlı olarak çöküşünü izleme riskini alacak. 
Türkiye, uzun süredir görmezden gelinen bir gerçeğin tam ortasında duruyor. Ülkenin bel kemiği olan emekliler, artık sessiz çoğunluk değil, ayaklanmaya hazır, örgütlü bir toplumsal güç haline geliyor. Nazım Hikmet Kültür Sanat Evi'nde düzenlenen Türkiye İşçi Partisi’nin 1. Emekli Kurultayı, sıradan bir toplantı değil, bu ülkenin en çok sömürülen, en çok yoksullaştırılan sınıfının ayağa kalkış manifestosu oldu. 
Savaşı'na uzanan kökleriyle iki yüz yılı aşkın bir süredir kendilerini "Türk" olarak tanımlayan, dış dünyadan kopuk bir topluluğun varlığını hayal edin. Bu topluluğun hikayesi, geleneksel Amerikan tarih anlatılarına meydan okuyan, nesiller boyu süren bir fısıltı gibiydi. Yıllarca tarihçiler tarafından şüpheyle yaklaşılan ve gizemini koruyan bu grubun varlığı, kimliğin ve mirasın gücünü sorgulayan büyüleyici bir bilmece sunuyor. 
Kırım’ın tarih sayfalarına kazınmış isimlerden biri vardır ki, onun yaşamı sadece bir biyografi değil, bir direniş manifestosu gibidir. Veciye Kaşka. Kırım Tatar milli hareketinin efsanevi emektarı olan Kaşka, zulme karşı direnen bir halkın sembolüdür. Onun mücadelesi, Kırım Tatar halkının onurunu koruma kararlılığının ve özgürlük ateşini canlı tutmanın simgesidir. 
Avrupa Parlamentosu, 26 Kasım’da aldığı kararla sosyal medya kullanımında asgari yaş sınırının 16 olması yönünde tavsiyede bulundu. Karar bağlayıcı olmasa da 13 yaş altı çocukların sosyal medyaya erişiminin tamamen yasaklanması ve video paylaşım platformları ile “yapay zekâ arkadaşları” için de 13 yaş sınırı getirilmesi önerildi. TikTok, Facebook ve Snapchat gibi büyük sosyal medya platformları, kullanıcıların en az 13 yaşında olmasını şart koşuyor. Ancak çocuk koruma uzmanları, bu kuralların etkin biçimde uygulanmadığını ve pek çok ülkede 13 yaş altı çocukların sosyal medya hesabı bulunduğunu vurguluyor. 
Bir ülkenin ne kadar başarılı olduğunu düşündüğümüzde, aklımıza genellikle Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYİH) gibi parlak ekonomik rakamlar gelir. Bu tek gösterge, bir ülkenin karnesi gibi sunulur. Ancak verilerin derinliklerine indiğimizde, kalkınma ve eşitsizlik hakkındaki gerçeklerin çok daha karmaşık, şaşırtıcı ve düşündürücü olduğunu görürüz. Bazen en sağlam görünen varsayımlar bile, verilerin soğuk ışığı altında eriyip gider. Bu yazı, ülkelerin ilerlemesi hakkındaki en yaygın varsayımları yıkan ve bizi yeniden düşünmeye iten beş önemli bulguyu ortaya koyuyor. 
Türkiye İşçi Partisi Kadıköy’ün kısa ama çarpıcı çıkışı—“Bütçenin sadece %1,5’i ile tüm çocuklara ücretsiz ve sağlıklı bir öğün verilebilir”—yalnızca bir sosyal politika önerisi değil, aynı zamanda Türkiye’de ve dünyada derinleşen sınıf uçurumuna, yoksullaşmaya ve gıda adaletsizliğine yöneltilmiş politik bir soruşturmanın kapısını aralıyor. Bir öğünlük kamusal beslenmenin maliyeti hesaplanabilir, fakat bu talebin işaret ettiği şey, bundan çok daha büyük, kamusal kaynakların kimler için, kimlerin pahasına kullanıldığıdır. 
Araştırmacılar yüksek seslerden korkan köpeklerde, insanlardaki ruh hali değişimleriyle bağlantılı bir gen buldu. Yeni bir araştırma, köpeklerin tıpkı sahipleri gibi iniş çıkışlar yaşadığını ve duygularının insanlarla aynı genlerden etkilenebildiğini öne sürüyor. Bir çalışma, anksiyete ve depresyon gibi insan duygularını etkileyen birkaç genin aynı zamanda köpeklerin kişiliğini de şekillendirdiğini ortaya koydu. 
Pandemi günlerini hatırlayalım. Şehirler olağanüstü hal sessizliğine gömülmüş, sokaklar boşalmış, trafik gürültüsünün yerini sirenler ve uzaktan gelen motor sesleri almıştı. O dönemde milyonlar evlerine kapanırken, bir sınıf vardı ki hayatın akışını tek başına sırtladı. Motokuryeler. Yalnızca paket taşımıyorlardı, ilaç, gıda, umut, hız ve hayata tutunma çabasını taşıyorlardı. Toplumun görünmez omurgasına dönüşmüşlerdi. Ancak ne yazık ki pandemi sona erdiğinde bu kahramanlık unutturuldu, yerini şirketlerin birbiri ardına sıralanan soğuk kavramları aldı. “performans hedefi”, “teslimat süresi”, “puanlama sistemi”, “müşteri memnuniyeti”. 
Yeni bir araştırma, insan beyninin gelişim sürecine dair bilinenleri değiştirdi. 4.000 kişinin beyin taramalarının incelendiği çalışmaya göre ergenlik dönemi sanılanın aksine 30’lu yaşlara kadar devam ediyor ve beyin yaşam boyu 5 farklı evreden geçiyor. Cambridge Üniversitesi’nden araştırmacılar, yaklaşık 4.000 kişinin beyin taramalarını inceleyerek insan beyninin yaşam boyunca beş belirgin döneme ayrıldığını ortaya koydu. Çalışma, beynin 90 yaşına kadar nasıl yeniden yapılandığını ve bağlantı ağlarının hangi yaşlarda kritik değişimler geçirdiğini gösteriyor. 
