Fransa cumhurbaşkanı seçimine az bir zaman kala adaylardan, önemli, tarihi ve/veya yeni, adından söz edilenlerden ve siyasi konumlarından kısaca söz etmek isiyorum. İşin en çarpıcı yanı fransız medya dünyasının adaylığını açıklamadan epey önce aday olacağı söylenen birinden “ÇOK İYİ SATIYOR/SATTIRIYOR” DİYEREK hergün bahsetmesiydi: Eric Zemmour’un adının E’sini soyadının Z’sini alıyorum ve şimdilik EZ diyorum. Bu makalede değil ama gelecek makalelerimden birinde EZ’den yine söz edeceğim. Şimdilik 24 Kasım 2021’deki bir kamuoyu yoklamasının sonucunu vereyim: Anketi yanıtlayanların yüzde yetmişi EZ’in ırkçı, bir o kadarı da agressif/saldırgan olduğuna inanıyor.


2017’de ikinci tura kalan ve ne iyi ki madara olan Marine Le Pen’e  (MLP) gelince, ırkçılığın, yabancı ve yahudi dümanlığının birinci adresi olmaktan çıkmak üzere. Çünkü EZ daha askeri, daha savaşçı diliyle, düşmanlığı kışkırtıcı, “müslüman”, “arap” ve “yahudi” dışlamacılığını körükleyici söylem ve tavırlarıyla ırkçılığın ve aşırı sağın birinci adresi olmak yönünde hızla ilerliyor. Kimi kamuoyu yoklaması EZ’e oy vereceklerin yüzde kırkikisinin MLP’nin partisinden geldiğini söylüyor.

EZ “İslama” tamamen karşıyken, MLP “İslam ve Cumhuriyet birarada yaşayabilir” dedi ve partisinin en saldırğanlarının ve partisi dışındaki küçük nazi ve faşist örgütlerin şiddetli  nutuklarına ve küfürlerine hedef odu.

Müslüman, yahudi ve arap düşmanlığı sürüyor. Bugün bu konuda birinci EZ.

İşin en çarpıcı yanı ise bizzat EZ’in, bütün yalanlamalarına rağmen, Cezayir kökenli ailesiyle ARAP VE YAHUDİ olması. Arap olduğunu saklamak için Berberi halkından olduğunu iddia ediyor ama Mohammed Harbi ve Benjamin Stora gibi ciddi Cezayir uzmanları yalanını yüzüne vuruyor... Burada eleştirilen şu halktan bu dinden olması değil cumhurbaşkanlığına aday birinin gerçeğe rağmen YALAN ATMASI, YALANINI SÜRDÜRMESİDİR.

Sosyalis Parti (SP), adayını üyelerinin oylamasıyla seçti: Üyelerin yüzde 72’si Anne Hidalgo dedi. Beğenmeyenlerine göre, 2014’ten beri Paris Anakent belediye başkanı Hidalgo’nun iki “kusuru” var(mış): Kadın olması. İspanyol kökenli ve İspanya’da doğmuş olması. Fransa’da şaşırtıcı gelebilir ama kadınların çoğunluğu kadına oy vermiyor. 2012’deki SP adayı Segelone Royal bu konudaki en çarpıcı örnektir. Nedenleri pek çok ve karmaşık. Hidalgo karizmadan da yoksun. Birinci tur öncesinde Sol’un ve Yeşillerin bir tek aday çıkarmak üzere ortaklık kurması halinde adaylıktan çekileceği tahmin ediliyordu, ama kamuoyu yoklamalarında yüzde iki veya üç oranında oy verileceği anlaşılan Hidalgo adaylıktan çekilmedi... Bu kadarı yetmiyormuş gibi Hidalgo’nun Paris Belediye Başkanlığı’na hazırlanmasında başrolü oynayan eski Belediye Başkanı Bertrand Delanoë 20 Mart 2022’de Macron’a oy vereceğini duyurdu. Dahası 2017’de de Macron’a oy verdiğini de hatırlattı. Pes !

Solda yılların siyasi kurdu Jean-Luc Melenchon yine aday. La France Insoumise (LFI. Başeğmez Fransa) lideri 2017’de oyların yüzde 19,6’sını almış ve ikinci tura kalmayı kıl payı, 600 bin oy farkıyla, kaçırmıştı. 2012’te ise birinci turda oyların yüzde 11’inden biraz fazlasını almıştı. Kimbilir belki son dakikada Yeşiller ve bütün sol onun etrafından birleşir ve Melenchon da 70 yaşını cumhurbaşkanı olarak kutlar. Şu an kamuoyu yoklamalarında oy oranı yüzde 11 ile 15 arasında...

Soldaki yenilik Fransız Komünist Partisi’nin (FKP) yıllar sonra kendi adayını, bir yıl önce, Mart 2021’de, duyurmasıyla gerçekleşti. Mayıs 2021’de militanların yüzde 82’si Fabien Roussel’in adaylığını onayladı. 52 Yaşında, yakışıklı, kaynananalar için “ideal damat” Fabien Roussel sevimli ve özgün nutuklarıyla, kibarlığı ve tebessümleriyle televizyon kanallarının vazgeçilmez aslarından biri ünvanını kazandı. Roussel Sol birlik içinde yer alabilir ama şimdilik partisini Melenchon’un etkisinden kurtarmaya çabalıyor. François Mitterrand’ın 1981’den itibaren “sifonladağı” FKP son on yıllarda Melenchon rüzgarına kapılmıştı. Roussel başarılı olacak mı? Bilemiyorum ama bağımsız bir FKP’ye ihtiyaç olduğu tarihin tanıklığıyla biliniyor. Roussel sempatik tavırlarıyla Sol içinde yeni bir yüz, yeni bir davranış biçimi ve yeni bir söylemle FKP’nin yeni gençlik dönemini açıyor kanısındayım.

Sol’da troçkist eğilimli partiler ve adayları da kendilerinden söz ettiriyor: LO (İşçi Mücadelesi) her zamanki gibi Bayan Nathalie Arthaud ile. NPA (Antikapitalist Yeni Parti) daha önceki adayı Philippe Poutou ile.

Sol içinde yer  alması olası Yeşiler (EELV) takımında başı Yannick Jadot çekiyor. 16-29 Eylül 2021’de düzenlenen internette oylama ile Yeşiller’in adayları arasında birinciliği kazandı. Yeşiller’i temsil olanağını elde etti. Bugünlerde kamuoyu yoklamalarındaki oy oranı yüzde 8 ile 9’dan yüzde 4 veya 5’e indi... Pek tutmuyor.

Son belediye ve bölge seçimlerinin gösterdiği ve Paris, Marsilya, Lyon’daki somut örneklerin ispat ettiği gibi SOL VE YEŞİLLERİN ÇIKARACAĞI TEK ADAY cumhurbaşkanlığı seçimini kazanabilir. Bugünkü koşullarda, İKİNCİ TURA KALIRSA, tek aday olmaya aday tek isim Jean-Luc Melenchon. Sol koalisyon hükümetlerinde görev yapmış birkaç eski bakan Melenchon’a oy verilmesi çağrısı yaptı... Adaylar ve siyasi partiler düzeyinde işbirliği maalesef suya düştü. Ama SOL HALKIN “Halkçı Birlik” (“Union Populaire”) güdüsüyle, ikinci tura kalmak arzusuyla, oylarını birinci turda da, Melenchon’da toplaması olasılığı var. Bu da bir ihtimal... 20 Martta Paris’te, 27 Martta Marsilya’da düzenlediği canlı ve heeycanlı mitinglerin her birine otuz bin kadar göstericinin katılması ve katılanlar arasında gençlerin çoğunluğu oluşturması bu olasılığı güçlendiriyor... Oy sandığına uğramayan gençlerin bu kez Melenchon için oy verecekleri tahmin ediliyor. Seçmen kütüklerine yeni yazılan bir milyon kaDar gençin niyeti BİR MELENCHON SÜRPRİZİ YAPMA
K. O da birinci turda MLP’i, ikinci turda EM’i mutlaka yenip BAŞKAN OLACAĞINA inanıyor...

Klasik sağ parti adayını beş aday adayı arasından seçti : Bayan Valerie Pecresse. Ama klasik sağın, ırkçı ve aşırı sağcı aday(lar)a ve partilere alışılmıştan öte yaklaşması üzerine LR (Les Pepublicains) partisinden önemli kopmalar baş gösterdi: Örneğin Fransa’nın en zengin bölgelerinden “Region Provence-Alpes-Côte d’Azur (PACA)” veya “Region Sud” Başkanı Renaud Muselier partisinden istifa etti. Haziran 2021 Bölge Seçimlerinde ikinci turda LR ile Sol partilerin katkısıyla ırkçı parti adayının sırtını mindere yapıştıran Muselier “artık partimi tanıyamıyorum” dedi ve istifa etti. Muselier ve Nice Belediye Başkanı EM’i destekliyor... Bakalım De Gaulle’ün, Pompidou’nun, Chirac’ın partisi Valerie Pecresse’le ikinci tura kalabilecek mi?

Macron ve partisi Sosyalist Parti’yi ve LR’i “sifonlamayı” sürdürüyor. Paris eski Belediye Başkanı, zamanında SP’nin “as”larından Bertrand Delanoë ve SP’li birkaç eski bakan Macron’u desteklediğini duyurdular...

Serüven bitmedi. Her seçim bir futbol maçı gibidir, hakem bitiş düdüğünü çalana kadar kimin kazandığı beli olmaz. Sabırlı olmak ta bir yetenek işidir. Sabırla bekliyoruz.