Dokuzuncu Cumhurbaşkanı Demirel'in, kurutulmasının en büyük hatası olduğunu itiraf ettiği Hatay'daki Amik Gölü, bu hatadan ders alınması beklenirken Bakan Eroğlu döneminde açılan yeni drenaj kanallarıyla ölüme terk edildi! Kurutulan göllere yaptıkları yolculuğu sürdüren Suyun İzinde ekibi, Amik Gölü'nden yaptığı açıklamada, "böyle giderse Anadolu'da doğal göl kalmayacak" uyarısında bulundu.

Dokuzuncu Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel, DSİ'nin başında olduğu dönemde gerçekleşen Hatay'daki Amik Gölü’nün kurutulmasını “en büyük hatası” olduğunu ifade etmişti. Amik Gölü bu yıl yağışlarla birlikte tekrar su toplayıp yaşamla dolmuştu. Ancak Orman ve Su İşleri Bakanı Veysel Eroğlu bu hatadan geri dönme şansı varken drenaj kanallarını derinleştirip yenilerini de ekleyerek Amik Gölü’nde canlanan hayatı yok etti!

SUYUN İZİNDE EKİBİ AMİK GÖLÜ'NDE

Bu iddiaların sahibi, Suyun İzinde ekibinde Orman Mühendisi Fatih Taşkıran. Taşkıran, Çevre Mühendisi Handan Elpit ile birlikte Anadolu'nun kurutulan göllerine dikkat çekmek için bisikletleriyle Burdur'dan çıktıkları yolculuğun Hatay durağında Amik Gölü'nü ziyaret ederek hem inceleme yaptılar hem de yöre halkından ve ilgililerden bilgi aldılar. Amik Gölü'nün Türkiye'nin en önemli sulak alanlarından biri olduğunu belirten Suyun İzinde ekibi,  kurutulmasının Anadolu'nun en büyük doğa facialarından biri olduğunun ileri sürdükleri Amik Gölü ve çevresiyle ilgili izlenimlerini şöyle aktardı:

AMİK'İN KURUTULMASI YAŞAMIN BÜTÜNÜNÜ TAHRİP ETTİ

Yer altı suyunu beslemesi, taşkınları önlemesi gibi işlevleri yanında en önemli özelliği göçmen kuşların göç yollarında bir dinlenme alanı olmasıydı. Avrupa ve Sibirya üzerinden Anadolu’ya gelen göçmen kuşların önemli bir bölümü Hatay üzerinden Afrika’ya göç ediyor. Göçmen kuşlar göç sırasında atmosferdeki hava akımlarından yararlanırlar ve Belen geçidine geldiklerinde bu hava akımı biter, Amik Gölü’nde konaklayarak göçlerine devam ederlerdi. Doğal denge için bir ders niteliğinde olan Amik Gölü’nün drenaj kanallarıyla kurutulması bu göç yolunda ve beraberinde yaşamın bütününde kalıcı tahribatlar yarattı.


DEMİREL: 'HATAYDI', EROĞLU: 'KURTARACAĞIZ' DEDİ

Amik Gölü gibi önemli bir sulak alan bütün yararlarına rağmen sıtma ile mücadele ve tarım alanı açma gibi nedenlerle Süleyman Demirel’in DSİ Genel Müdürü olduğu dönemde gölün suları drenaj kanalları ile Asi nehrine ve oradan da Akdeniz’e boşaltılarak kurutulmuştu. Demirel, Cumhurbaşkanı olduğu dönemde Amik Gölü’nü kurutmanın en büyük hatası olduğunu kabul etmişti.

AMİK GÖLÜ DERS VERDİ, SU PROFESÖRÜ DİNLEMEDİ

Amik Gölü, drenaj kanallarına; besleyen akarsularına yapılan büyük barajlara ve etrafındaki binlerce sondaj kuyusuna rağmen bu sene yağan yağışlarla beraber tekrar su topladı. Ancak Orman ve Su İşleri Bakanı Veysel Eroğlu, Demirel’in “en büyük hatasını” daha da büyütecek uygulamalara imza attı. İş makinaları seferber edilerek Amik Gölü’nü kurutan mevcut drenajlar derinleştirildi ve bunlara yeni kanallar eklendi. Amik gölü doğa dersi verdi, “su profesörü” dinlemedi.

MİLYONLARCA YILLIK GÖLLER 50 YILDA ÖLDÜRÜLDÜ

Anadolu’da Amik, Akgöl, Avlan, Hotamış gibi pek çok doğal göl, suları drenaj kanallarıyla boşaltılarak insan eliyle kurutuldu. Burdur, Akşehir, Tuz gölü gibi büyük göllerde havzadaki yanlış su politikaları yüzünden hızla kurutuluyor. Kurutulan göllerin tekrar su toplamaması için gölü besleyen akarsulara büyük barajlar yapıldı ve kurutulan göl alanındaki tarlalar için sondaj kuyuları açıldı. Böylelikle milyonlarca yıldır var olan göllerin yerinde son 50 yıldır yapılan yanlışlar yüzünden insanın yok edişini simgeleyen eserler bırakıldı. Bu eserler de şimdi birer birer çökmeye başlıyor. Konya Ovası gibi Amik Ovası'nda da aşırı yer altı suyu kullanımı sonucu çökmeler başlıyor. Tarım için kurutulan toprakta tuzlanma meydana geldiği için verim düşüyor, kimyasal ilaç kullanımı artıyor. Yer altı suları alkalileşme eğilimi gösteriyor. Milyonlarca yıllık döngü ve denge kısa vadeli çıkarlar için insan eliyle yok ediliyor.

ANADOLU'DA DOĞAL GÖL KALMAYACAK!

Kurutulan Amik Gölü’nden geriye kalan tek sulak alan Gölbaşı gölü ve bu alanın da drenajlarının derinleştirilmesi söz konusu. Gölbaşı özellikle de göç zamanı küçük bir Amik Gölü işlevi görüyor ve canlı çeşitliliği açısından zengin bir sulak alan olmasına rağmen henüz bir koruma statüsü bulunmuyor. Gölbaşı gibi sulak alanlara koruma statüsü verilmesi ve koruma statüsü olan diğer göllerin ve sulak alanların uygulamada da korunması, drenaj kanallarının kapatılması, göl havzalarına yeni baraj ve göletlerin yapılmaması, kirletici kaynakların engellenmesi gerekmektedir. Aksi halde Anadolu’da doğal göl kalmayacak.

Yusuf Yavuz