İnternetin en popüler video paylaşım sitesi YouTube’a, erişim yine yasaklandı. Son olarak 18 Ocak’ta, Ankara 12. Sulh Ceza Mahkemesi, “Turkomaymun” kod adlı kullanıcının yüklediği ve Atatürk’e hakaret ettiği iddia edilen video nedeniyle, tüm dünyada milyonlarca kişinin izlediği siteye, Türkiye’den erişimi yasaklamıştı. Bugün de Sivas 2. Sulh Ceza Mahkemesi, Atatürk’e hakaret içeren görüntüler yayınladığı gerekçesiyle daha önceden erişim yasağı konulması kararı aldığı YouTube’da, benzer nitelikte görüntülerin yer alması üzerine bir yasak kararı daha aldı.


Yasağın kalkması için, kanunda “yer sağlayıcı” olarak tanımlanan YouTube’un videoyu kaldrması ve ilgili savcılığın harekete geçmesi gerekiyor. Bu gerçekleşinceye kadar, Youtube sitesi ve söz konusu video, tüm dünyadan izlenebildiği halde, Türkiye’deki kullanıcılara yasak.


İLK YASAK İSTANBUL’DAN GELDİ
Türkiye’de YouTube yasağı ilk değil. Türkiye’nin ilk “YouTube şoku” 8 Mart 2007 tarihinde gerçekleşti.

YouTube’da, Türk bayrağı ve Atatürk’ün görüntüleri üzerine İngilizce küfürler yazıldığı gerekçesiyle valiliğe yapılan başvuru sonucu, İstanbul Nöbetçi Sulh Ceza Mahkemesi soruşturma başlattı, siteye erişimi kapattı.

Söz konusu videoyu yayından kaldıran YouTube, bu tip görüntülerin bir daha yayınlanmaması için gerekli çalışmaların sürdüğünü duyurdu. YouTube sözünü tutup görüntüleri siteden kaldırınca, 10 Mart tarihinde siteye erişim yasağı kalktı.


“TERBİYESİZ, KENDİNİ BİLMEZLERİN İŞİ”
Yasak 48 saatte bitti ama yankısı günlerce sürdü. Sivil toplum kuruluşları harekete geçip yasağa tepki gösterdi. Bilişim Derneği Hukuk Çalışma Grubu yasağı ” sansür” olarak niteledi.

“Kendini bilmez bir insanın yaptığı terbiyesizce bir durum için YouTube’dan videonun kaldırılmasını istemek yerine tüm Türk halkının bu siteye erişiminin yasaklanmasına karşı gelen insanların başlattığı dijital imza kampanyası” sloganıyla açılan www.youtubeyasagi.com adlı site, yasağa karşı binlerce imza topladı.


“DÜNYAYA REZİL OLUYORUZ”
MSNBC, BBC, International Herald Tribune gibi uluslararası basın-yayın organları, Türkiye’deki yasağı dünyaya duyurdu.

Konuyu ele alan bazı köşe yazarları, YouTube yasağının Türkiye’nin geleceğini 301’den daha fazla etkileyeceğini vurguladı; “Türkiye’nin dünyaya rezil olduğunu” yazdı.


İKİNCİ YASAK SİVAS’TAN GELDİ
İstanbul Nöbetçi Sulh Ceza Mahkemesi’nin kararından altı ay sonra, bu kez Sivas Sulh Ceza Mahkemesi’nde yasak gündeme geldi.

Sivas’ta yaşayan Ali K.’nin, YouTube’da Atatürk, Cumhurbaşkanı Gül, Başbakan Erdoğan ve Türk Silahlı Kuvvetleri’ne haraket içeren görüntüler bulunduğu iddiasıyla, 3 Eylül 2007’de Sivas Cumhuriyet Başsavcılığı’na suç duyurusunda bulundu. Başsavcılık görüntüleri bilirkişiye inceletti; görüntüler cd’ye kaydedilip mahkemeye sunuldu ve YouTube’un yasaklanmasına karar verdi.


YOUTUBE: BAZI ÜLKELERDE POLİTİK HASSASİYET VAR
İkinci yasak kararı üzerine yine bir açıklama yapan YouTube, Türkiye’deki yetkili makamlarla işbirliğine hazır olduğunu tekrar ifade etti.

YouTube ayrıca, “İnternetin herkese kendini ifade etme imkanı tanıdığını, ancak kişilerin ifade biçimlerinin bazı ülkelerin kültürel ve politik konudaki hassasiyetine dokunduğunu” kaydetti.

Yasak kararı üzerine görüntüleri kaldıran Youtube açıldı, ancak bir süre sonra benzer nitelikte görüntülerin tekrar YouTube’da yer aldığını belirleyen Sivas 2. Sulh Ceza Mahkemesi, re’sen soruşturma başlatarak, bir yasak kararı daha aldı.


KRALİÇE BİLE KULLANIYOR AMA...
ABD’nin Berkeley Üniversitesi’nin ders yayını yaptığı, İngiltere Kraliçesi’nin kendi kanalını açtırdığı, eski İngiltere Başbakanı Tony Blair’in Fransa Cumhurbaşkanı Sarkozy’ye kutlama gönderdiği YouTube’u yasaklayan ülke sadece Türkiye değil.


İRAN’DA WİKİPEDİA DA YASAKLANMIŞTI
2006 yılının Temmuz ayında YouTube’a girişi geçici olarak engelleyen İran, yıldızının barışmadığı ABD menşeili ‘ansiklopedi’ Wikipedia’ya ve New York Times gazetesinin sitesine de erişimi yasaklamıştı.


YUNAN SAVUNMA BAKANLIĞI İNTERNET JANDARMASI KURDU
Yunanistan Savunma Bakanlığı da, Türkiye’nin ilk YouTube yasağıyla tanıştığı Mart 2007 yılında, başta YouTube olmak üzere çok sayıda internet sitesini kontrol etmek için harekete geçti. Yunan Kara Kuvvetleri Komutanlığı, internet sitelerindeki ırkçılık, kin ve nefret uyandıran görüntüleri önlemek amacıyla sanal jandarma birimi kurduğunu açıklamış, bu adımın arkasında orduda görev yapan bir binbaşının eşcinsel sitelerinde görüntü yayınlaması olduğu tartışılmıştı.


TAYLAND KRALI “ALAY” EDEN VİDEOYA KIRILDI
2007 yılının Nisan ayında, Tayland Kralı Bhuminol Adulyadej de, YouTube’da kendisiyle alay eden bir videonun yayınlanması üzerine siteye erişimi engellemişti. Yasağı savunan Tayland Haberleşme Bakanı, halkın krallarına ilişkin videonun içeriğine “çok kırıldığını” ve kararı bu yüzden aldıklarını söylemişti. YouTube yöneticileri ise, ABD Başkanı George W. Bush ile alay eden sgörüntüler bulunmasına rağmen yayından kaldırmadıklarını söyleyerek kendilerini savunmuştu.


PENTAGON’UN GEREKÇESİ: BÜYÜK RESİM YAVAŞLATIYOR
ABD’de ise, geçen Mayıs ayında, Irak’ta çekilen savaş ve terörle mücadele görüntüleri YouTube’da yayınlanınca, Pentagon, bölgede savaşan askerlerine YouTube ve MySpace gibi görüntü paylaşım sitelerine girmeyi yasaklamıştı. Pentagon, yasağa gerekçe olarak, askerlerin ailelerine gönderdiği video ve resim dosyalarının çok büyük olmasını ve bilgisayar sistemini yavaşlatmasını gösterdiyse de, yasak kararının operasyonların güvenliğini tehlikeye atmama isteğinden kaynaklandığı konuşulmuştu.

İnternete sansür uygulayan ülkeler

 

Reporters Without Borders (Sınır Tanımayan Gazeteciler) ve Open Net Initiative (Açık Net İnsiyatifi) tarafından yapılan tespitlere göre, bazı ülkeler interette aşırı sansür uyguluyor.

 

Çoğunlukla siyasi içerikli sitelere kısıtlama getiren Çin, Vietnam, İran, Küba ve Suudi Arabistan gibi ülkeler, karara uymayan internet kullanıcılarına da hapis cezası verebiliyor.


ÇİN HALK CUMHURİYETİ
Çin şimdiye kadar Tibet ve Taiwan’ın bağımsızlığı, polis şiddeti, 1989 Tiananmen Meydanı protestoları, ifade özgürlüğü, demokrasi, pornografi, BBC’nin bazı uluslararası yayınları, Falun Gong gibi dini hareketler, bloglar ve internet ansiklopedisi Wikipedia’yı sansürledi. Çin’de internet sansürünü ihlal ettiği için hapis cezasına çarptırılan 52’ye yakın kişi olduğu biliniyor.


VİETNAM
Ülkedeki internet ağlarından; Vietnam’ı eleştiren sitelere, sürgün partilerine ve uluslararası insan hakları kuruluşlarına ulaşmak yasak. Internet cafeler gözetim altında tutularak, internette ifade özgürlüğünü savunanlar da hapis cezasına çarptırılıyor.


İRAN
İran’da sansür uygulamaları devlete yönelik eleştiriler, gay ve lezbiyen siteleri, kadın hakları siteleri ve bloglar içeren servis sağlayıcılarına yönelik. Birçok İranlı bloglarının içerikleri yüzünden hapis cezasına çarptırıldı. İran son olarak YouTube’a girişi sınırladı.


ÖZBEKİSTAN
Ülkede İslami hareket, bağımsız medya, sivil toplum örgütleri ve insan hakları ihlalleriyle ilgili siteler sansürleniyor. Birçok internet cafe, kapılarına kullanıcılarının siyasi eleştiri ve pornografi içeren sitelere girdiklerinin tespit edilmesi halinde para cezasına çarptırılacaklarını belirten uyarılar asıyor.


TUNUS
Tunus pornografi, e-posta, arama motoru, elektronik formatlı dosyalar ve çeviri servisleri veren siteleri sansür uygulamasına tabi tutarken; kullanıcıların FTP olarak bilinen dosya transfer protokollerine sınırlama getiriyor. İçlerinde demokrasi savunucusu avukat Muhammed Abbou’nun da bulunduğu birçok internet kullanıcısı çeşitli cezalara çarptırılmıştı.


KÜBA
Kişi başına düşen bilgisayar sayısının en düşük olduğu Latin Amerika ülkesi Küba’da, devlet internet sitelerini denetliyor. Kullanıcılar devlet tarafından kontrol edilen ‘giriş noktaları’nı kullanarak internete girebiliyor.

Devlet, IP numarasına göre kullanıcıların bağlantısını engelleyebilirken, arama motorlarına girilen sözcüklerden ‘zararlı içerik’ takibi yapabiliyor.

Küba yönetimi, internete girişin ABD ambargosu ve yüksek maliyetlerden ötürü düşük olduğunu söylese de, ülke otoriter bir yapıya sahip olduğu gerekçesiyle eleştiri oklarının hedefi oluyor.


BREZİLYA
Yasal Danışman Lincon Antonio Andrade Moura, ünlü Brezilyalı manken Daniela Cicarelli’nin YouTube’de yayınlanan müstehcen videosu sebebiyle siteye girişi sansürleme kararı çıkarmıştı.


SUUDİ ARABİSTAN
King Abdülaziz Bilim ve Teknoloji Şehri adlı bir çiftlikten ülke çapındaki bütün internet kullanımını denetleyen Suudi Arabistan, ‘ahlaksız’ olduğuna kanaat getirilen sitelerle siyasi içerikli eleştirel siteleri sansürlüyor.

Kullanıcılardan elektronik bir form doldurarak porno sitelerinin rapor edilmesini isteyen S. Arabistan, Open Net Initiative tarafından 2004 yılında “en agresif sansür uygulayan ülke” olarak belirlenmişti.

Bu ülkeler dışında Suriye, Myanmar, Maldiv Adaları ve Kuzey Kore de siyasi içerikli internet sitelerine sansür uyguluyor.