A Yorum
  Acilis Sayfasi Yap Sik Kullanilanlara Ekle  

   
A yorum Kurum
iletisim
login
yayin ilkeleri...



yazi dizileri

Yazı karekteri : (+) Büyük | (-) Küçük

Gümüş İbrikler

Kategori Kategori: Ayorum Güncel | Yorumlar 1 Yorum | Yazar Yazan: Gündoğdu Gencer | 12 Ekim 2008 12:25:08

Gümüş ibrik idim kaynadım coştum | Kendi yağım ile kavruldum piştim | Kadrimi bilmezin eline düştüm | Eğil dağlar, eğil, kıymet bilinsin / Garip... Tam 100 yıl önce. İkinci Meşrutiyet, o zamanki söylemiyle "hürriyetin ilân edildiği" yıl. Bir yıl sonra, 1909'da ticanilerin "31 Mart Vakası"nı bastıran "Hareket Ordusu" komutanlarından birisi de Hüseyin Hüsnü Paşa.

Paşanın 6 ay önce Istanbul’da bir torunu olmuş:
 
Mehmet Ali.  Mehmet Ali Aybar Istanbul Üniversitesi hukuk bölümünden mezun oluyor, asistan, sonra uluslararası hukuk doçenti oluyor.  1928 Amsterdam Olimpiyatlarında 100 metre ve bayrak yarışlarına katılıyor.  1946’da yazdıkları yüzünden üniversiteden atılıyor, 1949’da “Milli Şef” İnönü’ye hakaret suçundan kuzeni Nazım Hikmet’le birlikte kısa bir süre hapis yatıyor.  1962’de TİP’in (Türkiye İşçi Partisi) kurucuları arasında yer alıp başkanı oluyor.  1965’te Ankara’da TİP genel merkezinde Aybar’ı tanıyorum.  Demokratik yoldan başa gelmeyen, halkın desteğinden yoksun bir sosyalist rejimin yaşayamayacağını savunuyor.  Daha sonra “Türkiye’nin beklemeye tahammülü yok” diyerek silahı alıp dağa çıkan genç kardeşlerime yapmayın, etmeyin diye yakarıyor.  1965 seçimlerinde 14 kişiyle birlikte milletvekili seçiliyor.  1968’de Sovyetlerin Çekoslovakya’yı işgâline karşı çıktığı ve Leninizm yoluyla sosyalizmin kurulamayacağını ve aynı Dubçek gibi “Türkiye’ye özgü, güleryüzlü sosyalizm”i savunduğu için kayıtsız şartsız Sovyet bağımlısı olanlarca eleştiriliyor, dışlanıyor.  Ünlü İngiliz düşünürü Bertrand Russell’ın kurduğu Uluslararası Savaş Suçları Mahkemesi üyesi oluyor ve ABD’nin Vietnam savaş suçlarının yargılanmasında yer alıyor. 12 Mart döneminde Meclis’teki tek sosyalist olan Aybar, dönemin baskılarına ve idamlara karşı tek başına mücadele ediyor.  Birçok kitap yazıyor ve 1995’te ölüyor.  Kadri bilinmemişlerden Aybar’ı saygıyla anıyorum.


Nazım’ın hapis arkadaşlarından birisi daha var: Nail V.  1930-1940′lı yılların edebiyat dünyasında daha çok “Nail V.” adını kullanmış olan Nail Çakırhan, daha lise 10. sınıftayken “Kervan Dergisi”ni, lise sonda ise arkadaşları ile birlikte “Halka Doğru Dergisi” ni çıkarır. Halka Doğru dergisinde yayımlanan “Alev Yağmuru” şiiri yüzünden Konya Emniyetince gözaltına alınır.  Tam da bakalorya sınavlarına hazırlandığı dönemdir.  Sorgulamalar sırasında Ankara’dan bir telefon gelir; “Bırakın çocuğu! Ayıptır…” diyen Atatürk’tür.  Daha 15 yaşındayken Atatürk’ün talimatı ile hapsedilmekten kurtulur.  1930’da, daha 20 yaşındayken Nail V. Nazım Hikmet’le ortak “1+1=Bir” adlı şiir kitabını çıkarır.  İki yıl sonra “komünist teşkilât kurma” suçlamasıyla içeri atılırlar.  Nail V şöyle diyor: “Cağaloğlu yokuşundaki polis teşkilatında bir ay boyunca işkence gördüm.  Sonra da otuz arkadaşla birlikte cezaevine düştük.  Bursa Cezaevi’nde Nazım’la aynı koğuştaydık.  İki buçuk yıl kaldık.  O bol bol şiir yazıp durdu”.  Sonra, 1946 yılında kurucuları arasında yer aldığı Türkiye Sosyalist Emekçi Partisinin kapatılması üzerine tutuklanır ve bu kez de 4 yıl hapis yatar.  Nail Çakırhan’ın 1941 tarihli bir şiiri:

 
Daha Çok Onlar Yaşamalıydı
Onları hep birer birer
                        Tanıyorum,
Onlarla yan yana,
Boyanamadığım diye kana
      Kendi kendimden utanıyorum.
Daha çok onlar yaşamalıydı,
Daha çok onlar haketmişlerdi bunu.
Daha çok onlar bilirlerdi
      Yaşamanın ne olduğunu.
Ben onlardan öğrendim
Sevmeyi sevilmeği,
Bana onlar öğrettiler
Dostu dost düşmanı düşman bilmeyi
Kafamı onlar yoğurdular.
Orada yepyeni
Taptaze
                        Gıcır gıcır bir alemi
                                    İlk önce onlar kurdular.
O topraklarda ayrı gayrı bilinmez.
O topraklarda hep el ele tutulmuştur,
O topraklarda dert unutulmuştur;
Burcu burcu ekmek kokan baharda,
            Ağız dolusu gülünür o topraklarda.
Daha çok onlar yaşamalıydı,
Daha çok onlar haketmişlerdi bunu;
Daha çok onlar bilirlerdi
                        Yaşamanın ne olduğunu.
Kavgam onların adıyla anılılır.
Onlar öyle aç,
            Öyle çıplak
                        sanılır
                                    Ama;
İlk önce onlar
                        altettiler yokluğu,
            Onlar tattılar,
            İlk önce asıl tokluğu.
Daha çok onlar yaşamalıydı.
Daha çok onlar haketmişlerdi bunu;
Daha çok onlar bilirlerdi
                                    Yaşamanın ne olduğunu.
 
Nail Çakırhan sonra şiiri bırakıyor, Türkiye’nin Mimar Sinan’dan sonra en ünlü “diplomasız” mimarı oluyor,  Geleneksel mimariyi korumak için uğraşıyor ve 1983’te dünyanın en saygın mimarlık ödüllerinden “Ağa Han Uluslararası Mimarlık ödülü”nü kazanıyor.  Sevgili dostu Ruhi Su sanki Gümüş İbrik türküsünü Nail için söylemiş.  Geçen hafta 98 yaşında ölen gümüş ibriklerden Nail Çakırhan’ı da saygıyla anıyorum.


Ankara Dil Tarih Coğrafya Fakültesi Tiyatro Bölümünde okuyan birçok arkadaşım vardı ve bu vesileyle oradaki hocaları tanıma fırsatım oldu.  Bunlardan birisi, sessiz sâkin “halim selim” bir araştırmacıydı.  Evet, Metin And da geçenlerde 81 yaşında aramızdan ayrıldı.  Bir dostu şöyle yazmış: “Dionisos ve Arlecchino'nun sırdaşı, Karagöz ve Hacivat'ın dostu, Meddah ve Kavuklu'nun yoldaşı bir bilim adamını yitirdik... Metin And, Anadolu yollarında Hitit ve Sümer'e uzanırken, Avrupa sahnelerinde Doğu'nun, Osmanlı'da Batı'nın izlerini sürer.  Kerbelâ'da İmam Hüseyin'i anarken Antik Yunan korosuyla buluşur.  Avuç içi büyüklüğünde bir minyatürde tüm İslâm mitolojisini özetleyebilir; bir ayağı Anadolu'da, öteki ayağı Çin, Japonya, Endonezya'da... Kollarını kocaman açtı mı, aynı anda hem Dionisos'u, hem Kathakali'yi kucaklayabilir.  Karagöz ve Hacivat'ın dostu olduğu gibi, Arlecchino ve Scaramouch'un sırdaşı, Meddah'ın ve Kavuklu'nun yoldaşı olabilir.  Coğrafyada sınır tanımaz.  Hele tarihte hiç tanımaz.  Anadolu'nun tozlu yollarında, Hitit ve Sümer'e uzanırken; Osmanlı saraylarının tozunu, Avrupa sahnelerinde alır. Herkesten önce kültürler arası köprüler kuran oydu. Her kavşaktaki buluşmalara dikkatimizi çeken de o”.

Metin And’ı da saygıyla anıyorum.



Facebook'ta paylaş   |   Twitter'da paylaş


 | Puan: Henüz oy verilmedi / 0 Oy | Yazdırılabilir SayfaYazdır

Yorumlar

deniz { 12 Ekim 2008 12:54:47 }
uc degerli insani andiniz, bize huzunlu bir yaziyla animsattiniz. tesekkurler sevgili gundogdu.

Diğer Sayfalar: 1.

 

Yorum Yazın



KalınİtalikAltçizgiliLink  
Simge Ekle

    

    

    

    







Dünyanın gözü kulağı Ortadoğuda: İran-İsrail gerilimi tırmanıyor.
İsrail, Gazze'de yardım konvoyunu hedef aldı: Biri Avustralyalı 7 kişi öldürüldü
DEVLET-ULUSTAN FEDERASYONA, ekitap
Dünyada altın madenciliği nasıl yapılıyor, kazalar ne kadar yaygın?
Afganistan: Aktivistlerden kadınlar için online dergi

AB, Türkiye'ye verdiği mülteci fonunun nasıl harcandığını öğrenemiyor.
Avustralya Dışişleri Bakanı Wong: Filistin'i tanımaya hazırız.
İngiltere'de polis, silah ruhsatı almak isteyenlerin eşleriyle de mülakat yapmaya başladı.
Beterin beteri var!
Sağ popülistler ilk kez AB Parlamentosu'nun kontrolünü ele geçirebilir…

Yoksulluk sınırı bir yılda 24 bin TL arttı.
Türkiye son 20 yılda faize 563 milyar dolar ödedi
Uber Avustralya'da taksi şoförlerine 178 milyon ABD dolar tazminat ödeyecek
Çin 2024 ekonomi hedeflerini açıkladı
Almanya'daki Türk doktor sayısı 2 bin 600'ü geçti

Fahri Kiamil
İki annenin başlattığı akıllı telefon karşıtı hareket çığ gibi büyüdü
Afganistan'da onlarca arkeolojik alan buldozerle yıkılarak yağmaya açıldı.
Franz Kolschitzky: Viyana Kuşatması'ndan Kalan Kahveleri Değerlendiren Girişimci
Kış güneşi arayan Britanyalıların adresi Türkiye

Dünya tarihini şekillendiren 6 içecek türü
Taş Kağıt Makas Oyunu (Jan Ken Pon)
"DUHOK KONUŞUYOR" ekitap
ENTERNASYONAL
REMZİ RAŞA’YI ANMAK İÇİN

KİBİRLİ GÜÇ ZEHİR - ERDEMLİ BİLİM PANZEHİR
KARARLILIK - KİŞİSEL ALTYAPI
TARİHSEL KİŞİLİK
TARİHSEL İNSAN
SÜREÇ VE TARİHSEL ÖZNE

'Yeşil İslam' Endonezya'yı iklim çöküşünden kurtarabilir mi?
İsviçreli kadınlar AİHM'de görülen iklim değişikliği davasında zafer kazandı.
Yorgun dünya artık yavaş dönüyor
Avustralya’daki dev yosun ormanlarını yapay zekâ koruyor
2023'te sıcaklık rekoru kırıldı

Apple otomobili ABD'de üretime bir adım daha yaklaştı.
Yaşgünün Kutlu Olsun James Webb Uzay Teleskobu
Su ve deterjan olmadan çalışan bir çamaşır makinesi
Akıl okuyabilen robot tasarladılar
Sanal Gerçeklik, Artırılmış Gerçeklik , Metaverse, Sanal Uzay Nedir?

Beynine çip takılan kişinin düşünceleri 25 dakika boyunca okundu.
14 Mart Pi Günü, Günün Kutlu Olsun Pi !
Tüm canlılar için en ideal sıcak
Avustralya’da 350 kişinin konuştuğu yeni bir dil gelişti
İnsanlık için küçük ama Türkiye için çok büyük bir adım

2023'te 282 milyon insan açlık yaşadı.
Servet dağılımı adaletsizliği: Türkiye'de %1’lik kesim servetin %40’ını alıyor
BM Raporu: İsrail'in Gazze'ye yönelik saldırısında soykırım suçu iddiası
Doğurganlık oranında 'büyük düşüş': Ülkelerin % 97'sinde nüfusun azalması bekleniyor
Dünya Mutluluk Raporu yayınlandı: Avusturalya listenin 10., Türkiye 98. sırasında yer aldı.

GEÇİTKALE'DEN GELİYORDU...
GENÇ BİR YAZARA BİRKAÇ TAVSİYE
DEĞİŞİYOR, YOKSULLAŞIYOR
“KİRAZ ZAMANI” SERÇELER, KİRAZ AĞACIMIZ, RAZZİA
Enflasyon Rehberi

UCUZ ET
Hesap
---İST
SANDIK
TAKSİ DURAĞI

İskandinav Göçleri ve Vikinglerin Avrupa Üzerindeki Etkisi
Hümanizm Nedir?
Osmanlı’da kahve kültürü, Osmanlı’da kahve isimleri..
Amerika’da Ayrımcı Politikalar ve Siyahi Mücadele Tarihi
Dünyanın İlk Destan Kahramanı: Gılgamış


kose yazarlari En Cok Okunanlar
Son 30 günde en çok okunanlar
En Cok Okunanlar










Basa git