2009 bütçesi açık vermeye devam ediyor. 8 ayda bütçe açığı yüzde 800 artışla 31 milyar 336 milyon liraya ulaştı. Ağustos ayı sonu itibarıyla faiz dışı fazla ise 9 milyar 189 milyon lira oldu. Bütçe gelirleri azaldı, harcamalar arttı. İlk sırada sosyal güvenlik harcamaları geliyor.

Maliye Bakanlığı, Temmuz ve Ağustos ayları ile Ocak-Ağustos dönemi bütçe uygulama sonuçlarını açıkladı.

Buna göre, Temmuz ayında bütçe giderleri 23 milyar 392 milyon lira, bütçe gelirleri 16 milyar 785 milyon lira olarak belirlendi.

Bütçe, Temmuz ayında 6 milyar 607 milyon lira açık verdi. Bu ayda faiz dışı açık 1 milyar 381 milyon lira oldu.

Ağustos ayında ise bütçe giderleri 23 milyar 518 milyon lira, bütçe gelirleri 21 milyar 994 milyon lira, bütçe açığı 1 milyar 525 milyon lira oldu.

Yine bu yılın aynı ayında faiz dışı fazla ise 6 milyar 533 milyon lira olarak gerçekleşti.

2009 yılı Ocak-Ağustos döneminde bütçe giderleri 171 milyar 741 milyon lira, bütçe gelirleri 140 milyar 405 milyon lira ve bütçe açığı da 31 milyar 336 milyon lira olarak gerçekleşti.

Bu dönemde faiz dışı fazla da 9 milyar 189 milyon lira oldu.

Temmuz ve Ağustos bütçe açığı

Temmuz ayında bütçeden 23 milyar 392 milyon lira, ağustos ayında ise 23 milyar 518 milyon lira harcama yapıldı.

Temmuz ayında bunun 5 milyar 226 milyon lirasını, ağustos ayında da 8 milyar 58 milyon lirasını faiz giderleri oluşturdu.

Temmuz ayında bütçe gelirleri 16 milyar 785 milyon lira, ağustos ayında da 21 milyar 994 milyon lira olarak belirlendi.

Temmuz ayında bütçeye giren paranın 14 milyar 435 milyon lirası, ağustosta da 19 milyar 296 milyon lirası vergilerden geldi.

2008 Temmuz ayında 3 milyar 317 milyon lira açık veren Merkezi Yönetim Bütçesi, bu yıl aynı ayda 6 milyar 607 milyon lira açık verdi.

Geçen yılın ağustos ayında da 6 milyar 10 milyon lira fazla veren bütçe, bu yılın ağustos ayını 1 milyar 525 milyon lira açıkla kapattı.

Faiz dışı denge

Öte yandan, faiz dışı fazla ise 2008 Temmuz ayında 4 milyar 119 milyon lira iken, bu yılın temmuz ayında faiz dışı açık 1 milyar 381 milyon lira oldu. Geçen yılın ağustos ayında 14 milyar 150 milyon lira olan faiz dışı fazla, bu ağustosta ise 6 milyar 533 milyon lira olarak gerçekleşti.

8 aylık sonuçlar

2009 Ocak-Ağustos döneminde bütçe harcamaları 171 milyar 741 milyon lira, bütçe gelirleri ise 140 milyar 405 milyon lira olarak gerçekleşti. Merkezi yönetim bütçesi 2008 yılının 8 ayında 4 milyar 610 milyon lira fazla verirken, bu yılın aynı döneminde 31 milyar 336 milyon lira açık verdi.

Faiz dışı fazla rakamı da geçen yılın 8 ayında 40 milyar 926 milyon liradan, bu yılın aynı döneminde 9 milyar 189 milyon liraya düştü. Bu şekilde faiz dışı dengede de yüzde 77,5'lik bir gerileme meydana geldi.

Verilere göre, bu yılın Ocak-Ağustos döneminde faiz giderleri, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 11,6 oranında arttı. Geçen yıl 36 milyar 316 milyon lira olan 8 aylık faiz ödemesi, bu yıl 40 milyar 526 milyon liraya yükseldi.

Ocak-Ağustos döneminde, bütçe giderleri gerçekleşme oranı da bu yıl, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 62,7'den yüzde 66,3'e yükseldi. Bu dönemde personel giderleri, geçen yıla göre yüzde 17 artışla 37 milyar 747 milyon liraya çıktı ve personel giderleri için bütçede öngörülen 57 milyar 211 milyon lira olan ödeneğin yüzde 66'sı kullanıldı.

Bütçe harcamalarının 4 milyar 554 milyon lirasını sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi giderleri, 15 milyar 409 milyon lirasını mal ve hizmet alımları, 60 milyar 182 milyon lirasını cari transferler, 7 milyar 996 milyon lirasını sermaye giderleri, 1 milyar 774 milyon lirasını sermaye transferleri, 3 milyar 553 milyon lirasını da borç verme kalemi oluşturdu.

Yılın 8 aylık döneminde, bütçeden 4 milyar 621 milyon lira sağlık harcamasında bulunuldu. Sağlık, emeklilik ve sosyal yardım giderleri için geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 62,3 artışla 34 milyar 845 milyon lira transfer yapıldı. Bütçeden, tarımsal destekleme için 3 milyar 801 milyon lira, mahalli idare payı olarak da 10 milyar 696 milyon lira çıktı.

Bütçe gelirleri ve vergi gelirleri düştü

Bu yılın Ocak-Ağustos döneminde bütçe gelirleri, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 4,4 oranında düştü. Buna göre geçen yılın Ocak-Ağustos döneminde 146 milyar 873 milyon lira olan bütçe gelirleri, bu yılın aynı döneminde 140 milyar 405 milyon liraya geriledi.

248 milyar 758 milyon lira olan 2009 yıl sonu merkezi yönetim bütçe gelir hedefinin yüzde 56,4'ünün, Ocak-Ağustos döneminde tahsil edildiği görüldü.

Aynı dönemde vergi gelirlerinde yüzde 2,3'lük bir azalma meydana geldi. 2008'in 8 ayında 115 milyar 450 milyon lira vergi tahsilatı yapılırken, bu yılın aynı döneminde söz konusu rakam 112 milyar 815 milyon liraya geriledi ve 8 aylık dönemde yıl sonu bütçe hedefinin yüzde 55,8'i oranında vergi tahsil edildi.

Söz konusu dönemde gelir vergisinde yüzde 1, dahilde alınan KDV'de yüzde 16, banka ve sigorta muameleleri vergisinde yüzde 17,9, damga vergisinde ise yüzde 1,7 artış kaydedilirken, kurumlar vergisinde yüzde 2,2, özel tüketim vergisinde binde 4, harçlarda yüzde 10,3, ithalde alınan KDV'de de yüzde 22,2 oranında düşüş görüldü.