A Yorum
  Acilis Sayfasi Yap Sik Kullanilanlara Ekle  

   
A yorum Kurum
iletisim
login
yayin ilkeleri...



yazi dizileri

Yazı karekteri : (+) Büyük | (-) Küçük

Işığa doğru - Bir Ressam

Kategori Kategori: Kültür/Sanat | Yorumlar 1 Yorum | Yazar Yazan: Deniz Günal | 12 Ekim 2010 09:09:52

Ressam Cemil Eren'le, Ankara Çay Yolundaki stüdyosunda söyleştik. Resimleri, sanata bakışı, yaşamının 83. yılında sanatında nerede olduğu üzerine keyifli bir söyleşi oldu... Beyaz aydınlık resimlerinin, fırçaların, yağlıboya kokularının arasından geçip, yaşam odasındaki renkli koltuklara oturduk.

Küçük bir söyleşi
 
Karşı duvarda Barış Eren’in kışkırtıcı tablosu, şöminenin üzerinde Zeynep Eren’in masum portresi, tepeden sarkan koca mavi top ile yalın fakat sıcacık döşeli yaşam odası. Odanın bir ucunda aynalı karyola, merdiven altına sığmış mutfak... Merdivenlerde Zeynep Eren’in modern Kibele figürleri...
 
Sıcak, keyifli söyleşimize bir yandan kanal Mezzo’da çalan nefis klasik besteler öte yandan Cemil Eren’in düşkün olduğu demli çayın fokurtusu eşlik etti.
 
 
Sanat anlayışında neredesin?
 
Beyazlara devam. Ama bunun anlamının ışık olduğunu kavradım.
 
 
Neden ışık?
 
Karanlık insanları ürkütür. Yaşamımda geceden çok gündüzü severim.
 
7 rengi bir disk üzerine dizip çevirince beyaz görünür. 7 renk ışığı oluşturur. Beyazla ışığa ulaşmaya çalıştığımı anladım.
 
Beyaza yönelmekle ışığı aramışım. Güvercin, martı, deniz, balerin hatta yeni kaya resimlerimde de imgelerimi ışığa boğmak istiyorum.
 
 
Işık hep önemli değil miydi?
 
1961 yılında Paris’deydim. Louvr müzesinde Chagall vitraylarını sergiliyorlardı Kudüsdeki sinegoğa göndermeden önce. CAMLARDAN GELEN IŞIK beni çok etkiledi.
 
Kendi kendime denemelerle vitraylar yaptım. Işıkla ilişkim  böyle başladı.
 
Barok ışık da beni çok etkiledi. Örneğin Rembrand’ın ışığı kullanışı... Bir tablosunda loş bir ortamda, yalnızca resimdeki yüzüne ışık tutar. Ben de soyut resim dönemimde her tarafı beyaz tablolarda ışığı lekeler atarak kullandım. Resimlerimdeki fazla renkler karanlığı rembolize ediyordu.
 
Sonra Ege’nin ışığı ile tanıştım. Bodrum resimlerim Ege’nin ışığını yansıtır.
 
GOETHE ölürken demiş ki IŞIK DAHA ÇOK IŞIK.. Ruhumda hep yankılanır sözleri.
 


 
Kaya resimleri de ışığa dahil mi?
 
Kayaların içinde gizlenmiş yüzleri ilk kez Güzelcehisar’da gördüm. Çarpıldım. Kayalara bir tutku başladı bende. Resimlerini  çektim.  Bilgisayarımın ekranında büyütüp baktım.  Şaşkınlığım arttı.  O kadar çok imge vardı ki kayalara gömülü, kadınlar, erkekler, yaratıklar!
 
Evet, kaya resimleri de ışıkla ilgili... İçlerinde gizlenmiş yüzleri ışığa çıkarmak amacım. Kayalar 80 milyon yıl önce oluşmuş. Doğa işlemiş onları. Sonra kuşaklar gelmiş geçmiş üzerinden, yanından, ötesinden... Kayalar sindirmiş yaşanmışları... kederler, özlemler, kırıklıklar kadar neşeleri coşkuları da...
 
Onları şimdi ışığa kavuşturmak istiyorum. Onları yaparkenki ruh halimi anlatmak zor. İçime aşk doluyor. Kendimden geçiyorum. Bir tür vecd içinde olma hali.
 

 
Gerçekten o kayaların içine gizlenmiş yaşamlar var mı sence?
 
Güzelcehisardaki tek odalı evimde bir gece baktığım bir resimden korkuya kapıldım.  Sanki onlar da bana bakıyordu. Yüzümü çevirdim, bakamadım resme gün ışıyana kadar.
 
Yıllar önce tahtalar üzerinde Faum resimlerinin fotoğraflarına da bakarken böyle bir etki yaşamıştım. Sanki tahtalardan resimler bana geri bakıyordu.
 
Bunu bir sanatçı ile objesi arasındaki derin iletişim olarak görebiliriz. Ya da obje tarafından etki altına alınma..
 
 
Geçmişinde kalmış anıların arasında gizlenmiş insanları da çıkartıp şiirle öykülüyorsun bir yandan suluboya resimlerini yapıyorsun.
 
Onlar yokoldular. Silindiler. İz bırakmadılar belki. Pek çok insan gibi çileleri de oldu sevinçleri de. Onlar babam, annem, anam, amcam...  İz bırakmasalar da, onlar başkaları için önemli olmasa da benim için önemliler.
 
Geçmişte haşin davranıkları oldu belki ama şimdi geriye bakınca onlara borçlu olduğumu görüyorum. Beni adam etmeye çalıştılar.
 
 
Bir tür vefa borcu değil mi? Yazılarını okurken o duygulara kapılıyoruz biz de. Peki yazıda böyle şiirsel öykülemeye nasıl vardın?
 
Az sözle daha çok duygu yükleyebildiğimi gördüm.
 
Monteque bir arkadaşına uzunca bir mektup yazmış..Kusura bakma zamanım yoktu o yüzden uzun yazdım demiş. Beni etkilemiştir bu anı.
 
Resimde de yazı da bunu yapmaya çalışıyorum.  
 
 
Geçmişindeki insanların çoğunun fotoğrafları bile yoktur. Resimlerini nasıl yapıyorsun?
 
Geçmişe dönüp belleğimde iyice canlandırıyorum. Hem onlarla ilgili duygularımı çağırıyorum hem de yeniden onların kişiliğine girerek onları anlamaya çalışıyorum.
 
 
Kayalar ve geçmiş tükenmez bir kaynak mı? 
 
Bir idem var! Onlara ışık katmak... Hem de kendimden bir şeyler vermek.  Tükenmez kaynak orada, gönülde.
 
 
Bir resim nasıl ortaya çıkıyor?
 
Önce kafamda tasarlıyorum. Ama asıl resim çalışırken oluşuyor. Bazen bir resim hiç bir yere çıkmıyor. Hakkından gelemiyorum ya da. O zaman üstünü beyazla kapatıyorum, karkası yeniden başka bir resim için kullanıyorum.
 
 
Yaşadığın sevinçler, acılar yansır mı resmine hemen?
 
Yaşarken hayatıma hayat da giriyor elbette. Bir martı, yaşadığım çevre, deniz, taşlar...
 
Ama duygularım hemen resmime yansımaz. Önce onları yaşarım, sindiririm. Sonra dingin bir yürekle resme dönerim.
 
 
Stüdyoya girince hemen solda kocaman bir tablo var. Üzüm toplayan insanlar...
 
O tablonun adı Bağbozumu...
 
 
Ferah, aydınlık, davetkar bir tablo... Sanki  Cemil Eren’in cenneti.. Nasıl başladın bu tabloya, niye?
 
Çocukken bağımız vardı bağlar kesilirken üzümler toplanırken hep içindeydim. O günleri bugünle kararak ışığa çıkarmak istedim.
 
Bu tabloda önce komşularım vardı. Yakın arkadaşlarım. Onlar bağ bozumuna girdi. Sonra Amerikaya gitmiş dostlarım gördü tablonun başlı halini, onlar da bağ bozumunda olmak istedi. Derken başka dostlarım da yer almak istedi. Henüz bitiremedim bu tabloyu. Az kaldı ama...
 
 
Bir de onun yanında bir aile resmi var. Çocukların, torunun ve bir arkadaşınla masada oturuyorsun. Herkes karşıda bir yere bakıyor, senin bakışların çocuklarına dönük.
 
Hep çocuklarımla yaşadım. Hayatımda her zaman çok önemli yerleri oldu. O yüzden tablomda da bakışım onlara dönük. Bilinçli değil içten gelen bir seçimle.
 
 
Resimlerine bakmak ferahlık uyandırıyor. Biraz hüzün, yaşam karşısında biraz boynu bükük ama çokca hayran kalmış apaydınlık bir dünya yayılıyor insanın içine sanki...
 
Stüdyomu ve sergilerimi ziyaret edenler, söz birliği etmişcesine resimlerimin kendilerinde bol oksijen almışcasına ferahlık yarattığını , mutluluk verdiğini söyler.
 
Sergilerime ön yargısız gelen resimlerime ön yargısız bakan insanlarla aynı hamurdan geldiğimi düşünürüm.
 
Fakat sanat çevresi öyle değil.
 
Cemil Eren’in ne yaptığının farkındalar mı?
 
Hayır elbette ilgilenmiyorlar bile.
 
Bu çok şaşırtıcı. Neden?
 
Kendi kendini yetiştirmiş bir ressamım, Akademiden çıkmadım. O yüzden beni yok sayabilirler. Ayrıca Türkiye’de resim para ediyor artık, getirisini bölüşme kaygısı bölünmelere yol açıyor. Eskiden resmin satılmadığı zamanlarda, yapılan resimlerin kalitesine bakılırdı, böylesine dışlamalar olmazdı.
 
Ama resim şimdi para etse de, sokaktaki insan resim galerilerine girmiyor, çekiniyor.
 
Bu duyguyu biliyorum. Fazlasıyla seçkin, entellektüel, uzak görünüyorlar. İnsan içeri bile alınmayacağını düşünüyor.  Biz sıradan insan resimle nasıl barışabiliriz?
 
Sergi açtığımda hep kapıda, ya da salonda beklerdim. Resmimi anlamayan insanlarla konuşurdum. Onlara sorardım.
 
Kilimlerimizi seviyor musun?
 
Halılarımızı, çoraplarımızı seviyor musun?
 
Eski taş ya da ahşap işlemelerini, onların üzerindeki desenleri seviyor musun?
 
Demek ki içinde renk, uyum sevgisi var. Öyleyse benim resimlerimde de imge arama. Uyum, anlam, ışık ara derdim.
 
Ama insanların önce karınlarının doyması gerekiyor elbette.
 
Memleketimizde sanatçı olmak zor. Sanatsever olmak da çok zor.


 
Uyum, anlam ve ışığın yolunda aşk ile hoşçakal diyorum Cemil Eren’e... Ve bu güzel söyleşi için çok teşekkür ediyorum.
 
Cemil Eren, ışığa doğru yoluna devam edecek.  Resme adadığı dolu dolu geçmiş yaşamı, 60 yılı aşkın sanat birikimi ile kimi zaman kayalara kimi zaman belleklere gizlenmiş ya da dağlara, göklere, denizlere ait varlıkları ışığa kavuşturmak için...
 

Facebook'ta paylaş   |   Twitter'da paylaş


 | Puan: Henüz oy verilmedi / 0 Oy | Yazdırılabilir SayfaYazdır

Yorumlar

cemil eren { 13 Ekim 2010 23:56:33 }
Sevgili Denizciğim

sıcacık, sevgi dolu bir söyleşi oldu

sana çok çok teşekkür ederim

sevgiler hep seninle kalsın
Diğer Sayfalar: 1.

 

Yorum Yazın



KalınİtalikAltçizgiliLink  
Simge Ekle

    

    

    

    







Dünyanın gözü kulağı Ortadoğuda: İran-İsrail gerilimi tırmanıyor.
İsrail, Gazze'de yardım konvoyunu hedef aldı: Biri Avustralyalı 7 kişi öldürüldü
DEVLET-ULUSTAN FEDERASYONA, ekitap
Dünyada altın madenciliği nasıl yapılıyor, kazalar ne kadar yaygın?
Afganistan: Aktivistlerden kadınlar için online dergi

AB, Türkiye'ye verdiği mülteci fonunun nasıl harcandığını öğrenemiyor.
Avustralya Dışişleri Bakanı Wong: Filistin'i tanımaya hazırız.
İngiltere'de polis, silah ruhsatı almak isteyenlerin eşleriyle de mülakat yapmaya başladı.
Beterin beteri var!
Sağ popülistler ilk kez AB Parlamentosu'nun kontrolünü ele geçirebilir…

Yoksulluk sınırı bir yılda 24 bin TL arttı.
Türkiye son 20 yılda faize 563 milyar dolar ödedi
Uber Avustralya'da taksi şoförlerine 178 milyon ABD dolar tazminat ödeyecek
Çin 2024 ekonomi hedeflerini açıkladı
Almanya'daki Türk doktor sayısı 2 bin 600'ü geçti

Fahri Kiamil
İki annenin başlattığı akıllı telefon karşıtı hareket çığ gibi büyüdü
Afganistan'da onlarca arkeolojik alan buldozerle yıkılarak yağmaya açıldı.
Franz Kolschitzky: Viyana Kuşatması'ndan Kalan Kahveleri Değerlendiren Girişimci
Kış güneşi arayan Britanyalıların adresi Türkiye

Dünya tarihini şekillendiren 6 içecek türü
Taş Kağıt Makas Oyunu (Jan Ken Pon)
"DUHOK KONUŞUYOR" ekitap
ENTERNASYONAL
REMZİ RAŞA’YI ANMAK İÇİN

KİBİRLİ GÜÇ ZEHİR - ERDEMLİ BİLİM PANZEHİR
KARARLILIK - KİŞİSEL ALTYAPI
TARİHSEL KİŞİLİK
TARİHSEL İNSAN
SÜREÇ VE TARİHSEL ÖZNE

'Yeşil İslam' Endonezya'yı iklim çöküşünden kurtarabilir mi?
İsviçreli kadınlar AİHM'de görülen iklim değişikliği davasında zafer kazandı.
Yorgun dünya artık yavaş dönüyor
Avustralya’daki dev yosun ormanlarını yapay zekâ koruyor
2023'te sıcaklık rekoru kırıldı

Apple otomobili ABD'de üretime bir adım daha yaklaştı.
Yaşgünün Kutlu Olsun James Webb Uzay Teleskobu
Su ve deterjan olmadan çalışan bir çamaşır makinesi
Akıl okuyabilen robot tasarladılar
Sanal Gerçeklik, Artırılmış Gerçeklik , Metaverse, Sanal Uzay Nedir?

Bilim insanı Matthieu Juncker ekosistemi gözlemlemek için ıssız adada 8 ay tek başına kalacak.
Beynine çip takılan kişinin düşünceleri 25 dakika boyunca okundu.
14 Mart Pi Günü, Günün Kutlu Olsun Pi !
Tüm canlılar için en ideal sıcak
Avustralya’da 350 kişinin konuştuğu yeni bir dil gelişti

2023'te 282 milyon insan açlık yaşadı.
Servet dağılımı adaletsizliği: Türkiye'de %1’lik kesim servetin %40’ını alıyor
BM Raporu: İsrail'in Gazze'ye yönelik saldırısında soykırım suçu iddiası
Doğurganlık oranında 'büyük düşüş': Ülkelerin % 97'sinde nüfusun azalması bekleniyor
Dünya Mutluluk Raporu yayınlandı: Avusturalya listenin 10., Türkiye 98. sırasında yer aldı.

GEÇİTKALE'DEN GELİYORDU...
GENÇ BİR YAZARA BİRKAÇ TAVSİYE
DEĞİŞİYOR, YOKSULLAŞIYOR
“KİRAZ ZAMANI” SERÇELER, KİRAZ AĞACIMIZ, RAZZİA
Enflasyon Rehberi

UCUZ ET
Hesap
---İST
SANDIK
TAKSİ DURAĞI

İskandinav Göçleri ve Vikinglerin Avrupa Üzerindeki Etkisi
Hümanizm Nedir?
Osmanlı’da kahve kültürü, Osmanlı’da kahve isimleri..
Amerika’da Ayrımcı Politikalar ve Siyahi Mücadele Tarihi
Dünyanın İlk Destan Kahramanı: Gılgamış


kose yazarlari En Cok Okunanlar
Son 30 günde en çok okunanlar
En Cok Okunanlar










Basa git