İşçilerin Tarihi
1970 e vardığımızda sendikal hareket ve iktidar arasındaki manzara şöyleydi: Birkaç yıldan beri Türk-İş (Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu) konfederal (üst) yönetimi, patronlar ve Süleyman Demirel in yönetimindeki AP (Adalet Partisi) hükümeti, 1967 de kurulduğundan beri gittikçe güçlenen ve etkisi Marmara Denizinin eteklerinin çok ötesine yayılan DİSK...
Söz / Sözün Özü
Sözleşmek. Konuşmak. Söyleşmek. Yazmak. Yayınlamak : Tarihe, kendi tarihimize bir iz bırakmak. Bir katkıda bulunmak. Ana, baba, hala, teyze, amca, dayı, nene, dede ve benzeri büyüklerimizle söyleşiler yapmak : -Sözün gösterilmesi- için onları söyleşi yaparken kamerayla ölümsüzleştirmek. Evet Sözlü Tarihi canlandırmak. Sözlü Tarih?in olanaklarından en iyi biçimde yararlanmak mümkün.
İşçi Sınıfı
Var mı(ydı)? Yok mu(ydu)? Uzun çok uzun yıllar tartışması yapıldı: Osmanlı İmparatorluğu?nda ve hemen sonrasında Türkiye Cumhuriyeti de işçi sınıfı var mıydı? Yok muydu? İşçi Hareketi Tarihi konusuna 1960?ların ortasından beri merak, hem de ne merak, sardığım için o tarihten beri bu konu beni de birinci derecede ilgilendirdi.
Değerler Rabbi
İnsan doğayla ayrımını algıladığı andan itibaren algısıyla algıladığı arasında bir bağın olduğunu sezer. İlk elden duyusal bilinç düzeyinde de olsa bunun nedenlerini, gördüklerinin gerisinde neyin var olduğunun arayışına da başlamış olur. Algının kendisi bir üçlemenin birliğidir: algılanan, algılayan ve algı. Algı, şiddeti ve biçimi ne...
Eski bir yanardağı Aborijin hikayesi
Uzun zaman önce, Avustralya?nın güneydoğusuna dört dev yaratık gelmiş. Üçü, kıtanın diğer bölgelerine yürüyüp gitmiş ancak biri yere çömelmiş. Vücudu, Budj Bim adındaki bir yanardağa, dişleri ise yanardağın lavlarına dönüşmüş. Günümüzde bilim insanları, bölgedeki Aborjin Gunditjmara halkı tarafından anlatılan bu masalın aslında geçmişe dayanan bazı temelleri olabileceğini düşünüyor.
Kötülüğün Sıradanlığı
Okullardaki tarih kitaplarının içeriğini hatırlayın; eğitim süreci içinde size öğretilen tarih sanat tarihi ya da bilim tarihi değil, ağırlıklı olarak savaş tarihidir. İnsanlık tarihi gerçekten de büyük savaşlar ve katliamlarla doludur. İnsanlığın tuttuğu kayıtların atılım yapması dolayısıyla yirminci yüzyıl içinde yer alan bu korkunç şiddet olaylarına daha detaylı olarak tanıklık etmekteyiz.
KAOTİKA
-En parlak yıldızlar en büyük kaostan doğar- (Nietzsche.) Evrende var olan her şey olduğu haliyle kendini ortaya koyuş biçimi olarak bir ifadedir, bu haliyle kendinde nasılsa öyledir. İnsan dışındaki her varlık verili haliyle zorunlu-doğal yasalılığın hükmü altındadır. Görünüşler her ne kadar değişiyor olsa da yasalılık değişmeden kalır.
Türk ulusunu Araplaştırma projesi
Amerikalı ünlü siyaset bilimci Samuel P. Huntington 1996 da yayınlanan kötü şöhretli kitabı -Uygarlıklar Çatışması: Dünya Düzeninin Yeniden-İnşası-nda dünyayı şu dokuz uygarlık kümesi arasında paylaştırır: Batı, Latin Amerika, Afrika, İslami, Çini (Sinic), Hindu, Ortodoks, Budist ve Japon. Huntington a göre dört ülke ise, son tahlilde bu kümelerden birinde yer...
Güney Afrika daki mağarada 170.000 yıllık küllerde bulunan kömürleşmiş parçalar, şimdiye kadar bilinen en eski pişirilmiş kök sebzeleri çıktı. Bulgular, gerçek -paleo diyetin- modern patateslere benzer şekilde karbonhidrat bakımından zengin birçok kavrulmuş sebzeyi içerdiğini gösteriyor. Araştırma lideri Lyn Wadley, Bence insanlar karbonhidratlar ve proteinlerin bir...
19 Nisan–18 Mayıs 2025 tarihleri arasında DirimArt Galerisi'nin Pera’daki mekânında Jak İhmalya'nın yüze yakın tablo ve desenini bir araya getirecek sergi, değerli ressamımızın pratiğine kapsamlı bir bakış sunmayı ve eserlerini geniş bir izleyici topluluğuyla buluşturmayı amaçlıyor. İhmalyan ailesinin özenle koruduğu, Jak'ın resimde en verimli dönemi olarak kabul edilen 1968-1978 döneminde yarattığı eserler ilk kez böylesi geniş bir kapsamda birlikte sunuluyor. Bu fırsat kaçırılmamalı. Meraklı seyircilere, kadın ve erkek, genç ve yaşlı herkese ve bilhassa bütün sanatçılarımıza duyurulur. ...Devamı.»
Madeleine'in konuşmalarında, söyleşilerinde, makalelerinde "ben herşeyi bilirim", "en iyisini ben anlatırım", "en güzelini ben yaparım" havası asla olmazdı. Mütevaziliğini hiç elden bırakmadı Madeleine. Gençlere, öğrenci veya işçi, emekçi veya işsiz, hepsine her yerde ve her zaman güveniyordu: "Gençlere şunu şöyle, bunu böyle yapın demiyorum, demedim, demem. Onlara muhalif oldukları şeylere, siyasi kararlara, uygulamalara sadece direnmelerini öneriyorum. Sadece direnmelerini. Nasıl direneceklerine, direnişte izleyecekleri yol ve yöntemlere bizat karar vermelerinin daha yerinde olacağını söylüyorum. Gençlere hakikaten ve her zaman inanıyorum. Taktiği ve stratejiyi bizzat saptamalılar. En iyisini bizzat bulacaklarından eminim" ...Devamı.»
‘Dark Matter’ son yılların en başarılı bilim kurgu romanlarından biri. Blake Crouch’un bu kitabından esinlenerek sinemaya uyarlanan Apple TV+ dizisi ‘Dark Matter’ (2024), gerilim yüklü bir drama ve bilim kurgu olarak paralel evren teorisine ilişkin spekülatif ve yoruma açık konuları işliyor. Başrollerinde Joel Edgerton ve Jennifer Connelly gibi isimlerin bulunduğu bu dizi, alışılagelmiş bir aksiyondan ziyade karakterler arası etkileşimlere odaklanmamız konusunda yüreklendiriyor bizi. Dolayısıyla akışı kaçırmamak için ayrıntıları dikkatle izlemeye davet ediyor. ...Devamı.»
Abidin Dino’nun yaratıcılarından biri olduğu Altın Goller belgesel filmi üzerine araştırmalarımı ve çalışmamı derinleştirince bu yapıtta Abidin’in tek yönetmen olmadığını anladım. İşte İngilizce ve italyanca afişlerde, haber, makale, duyuru ve benzerlerinde iki yönetmen ismi var. “İkinci yönetmen” veya “ikinci ekibin yönetmeni” hakkında ayrıca araştırmalar yaptım: Ross Devenish ismini böylece buldum. Hayat hikayesinden konumuzu ilgilendiren parçalara Altın Goller başlığını taşıyan çalışmamda kısaca yer verdim. Fotoğraflarını da bulup ekitabıma yerleştirdim. ...Devamı.»
"Beyin çürümesi", önemsiz sosyal medya içeriklerinin aşırı tüketilmesini ifade ediyor. Oxford Sözlüğü, sosyal medyanın gereksiz ve eğlencelik kullanımını ifade eden "beyin çürümesi"ni yılın kelimesi seçti. Oxford Sözlüğü, 6 aday sözcük arasından 37 binden fazla kişinin katılımıyla yılın kelimesini belirledi. Sosyal medyayı eğlencelik ve gereksiz kullanma ile beyni uyuşturan içeriklerin sonsuza kadar kaydırılarak izlenmesini ifade eden "beyin çürümesi", bir senenin eğilimlerini ve ruh halini niteleyen yılın kelimesi seçildi. ...Devamı.»
Filmin başında herkesin ezip geçtiği, çatlamış ve eskimiş yüzeyine yiyecek dökülen, temizlenmeye çalışıldıkça daha da kirlenen "Parlayan Elisabeth"in yerdeki yıldızına odaklanırız. Üzerine solmuş bir çınar yaprağı düşer. Bu sahne, kadının baharının geçtiğini, ömrünün sonbaharına girdiğini simgeler. Kısa bir süre sonra mevsim değişir ve yıldızın üzerine karlar yağar. Bu, kadının hayatındaki mevsimsel döngülerini, yaşam - ölüm döngüsünü ve olgunlaşmayı anımsatır. ...Devamı.»
2024'te İnek Bayramı 4 ve 5 Mayısta Ankara'da, Cebeci'de, Siyasal Bilgiler Fakültesi'nde düzenlenecek. Birkaç günümüz kaldı. Nisan ayında bu öğrenci şenliğinin nasıl kutlanması gerektiği yeniden gündeme geldi. Konuşuldu. Tartışıldı. Konuşuluyor. Tartışılıyor. 19 Nisan 2024'te Siyasal Bilgiler Fakültesi dekanlığının şenliğe ilişkin olarak kamuoyuna duyurduğu kısıtlamaları ve yasakları medya organlarında eleştirildi. Eleştiriler sürüyor. ...Devamı.»
Bazı içecekler kendileri istese de istemese de dünyada önemli değişikliklere yol açtı. Amerikalıların bir zamanlar ingilizlerin kahvaltı çaylarına uygulanan vergileri biraz artırması nedeniyle bir devrimle mücadele ettiğini hatırlatalım. (O mücadele ruhuna ne oldu?) biradan sodaya, medeniyeti şekillendiren 6 içecek üzerine bir yazı... Medeniyetin akışını gösteren 6 içecek vardır; Tom Standage'ın "6 bardaktaki dünya tarihi" kitabının temelini oluşturan fikir budur. Onlar büyük keşif, akıl ve devrim çağlarının katalizörleridir. kısa bir özet... ...Devamı.»
Taş-kağıt-makas oyununu ilk kim buldu? Kim geliştirdi? Çin’de ken, “yumruk, kavrama, kuvvet” gibi anlamlara sahiptir. Öte yandan, oyuncuların ellerini tercih ettiği şekillere sokmalarına göre kazananı veya kaybedeni belli olan bir oyundur. Asırlar boyunca, birçok ken oyunu oynanmışsa da, japonya’ya yayılan “janken”in atasının “honken” (orijinal ken) öldüğü yaygın düşüncesi hakimdir. 1640 yıllarında Nagasaki’de ortaya çıkmış olduğu için bazen, “nagasakiken” veya “kıyouken” (Nagasaki’nin eski ismi Kıyou’dur) olarak da bilinir; buradan da "edo" bölgesine yayılmıştır, burası, günümüzdeki tokyo bölgesidir. ...Devamı.»
Eski ABD Başkanı Barack Obama'nın prodüksiyon şirketinden çıkan Leave the World Behind (Dünyayı Ardında Bırak) çeşitli komplo teorilerine konu oldu. Julia Roberts, Ethan Hawke, Mahershala Ali ve Kevin Bacon gibi yıldızların oynadığı filmde, New York şehrindeki Long Island'da yapılan bir tatil sırasında yaşanan tuhaf olaylar anlatılıyor. 22 Kasım'da yayımlanan Netflix yapımında internetin çökmesi, telefon hatlarının kesilmesi ve teknolojik cihazların arızalanması gibi bir dizi sıradışı olayın ardından ABD'nin kaosa sürüklenmesi işleniyor. ...Devamı.»
Çocukluğumuzdaki yazlık sinemaları saymazsak sanırım annemle sinemada birlikte izlediğim ilk film “Kuru Otlar Üstüne” oldu. Benim için her zaman apayrı bir yeri olacak. Bir cep sinemasının iki kişilik koltuklarında oturup, insan yüzlerinde, yaşadığı coğrafyanın izlerini görerek büyülendiğim ilk karede, içimden “Ahh keşke annemle Süreyya Sineması’nda bir film izleseymişiz” diye geçirdim. ...Devamı.»
Bizler, Mardin, Paris, Rouen, Roma, Viyana, Berlin, Gottingen, Amsterdam, Upsala, Alma Ata, Exeter, Cookville, Cleveland, İstanbul ve Kürdistan Federe Bölgesi’nin bütün üniversite kentlerinden gelen iki yüze yakın uzman, 30 Nisandan 4 Mayıs 2011’e, Duhok Üniversitesi’nde mükemmel biçimde düzenlenen “Kürdoloji 2. Konferansı” vesilesiyle birçok şeyi bizzat yerinde gördük, dinledik, duyduk, anladık. Hem güldük, hem ağladık. Kürt halkının ve kadim dilinin geleceğine umutla baktık. ...Devamı.»
“Cellatların döktükleri kan… Kendilerini boğacak … Bu kan denizinin ufkundan … Kızıl bir güneş doğacak. Bu kavga en sonuncu kavgamızdır artık Enternasyonalle kurtulur insanlık.” 135 Yaşında ve yüzünde tek kırışık yok. Yüz otuz beş yaşında ve tek yorgunluk işareti vermiyor. 135 yaşında ve hala vicdanlarımıza, gönüllerimize, beyinlerimize ve özetle kardeşlerim “içimizdeki bize” ilk günün çoşkusuyla hitap ediyor. Sarsıyor. Duygulandırıyor. Coşturuyor. ...Devamı.»
Hataylı. 1928 doğumlu. Sosyalist ve yurtsever. Hakikaten. Kürt. Ressam. Sanatçı ve sanatssever. Adı Remzi, soyadı Raşa. Yaşamı, yaptıkları, tanık oldukları, bizzat içinde yer aldığı toplumsal, siyasi, ailevi, kentsel, yerel, ulusal düzeydeki eylemleri, çalışmaları bilinmeli diyorum. Geçen zamana inat. ...Devamı.»
1936 tarihli İş Kanunu’nun grevi yasakladığını, 1947 tarihli Sendikalar Kanunu’nun (SK) “greve teşvik ve greve teşebbüs” gibi yeni bir suç getirip grev ya¬sağını sürdürdüğünü, Sendikalar kanunu tasarısının Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Hükümetinçe görüşülmesi sırasında Çalışma Bakanı Sadi Irmak ile Başbakan Recep Peker arasında “greve teşvik ve greve teşebbüs suçu” nedeniyle tartışma çıktığı biliniyor. ...Devamı.»
Son yirmi veya otuz veya elli yılda gerçekleştirilen bilimsel çalışmalar, araştırmalar, incelemeler, kimi roman ve öykü, kimi şiir, Toplumsal Tarihin bir dalı biçiminde gittikçe gelişen İşçi Hareketi Tarihi’nin kimsesiz olmadığını gözler önüne serdi. Toplumumuz, kadın ve erkek emekçiler, işçiler, gençler, ortaokul ve lise öğrencileri, üniversitelerde dirsek çürüten çocuklarımız, torunlarımız kendi tarihini tanımak, bilmek, öğrenmek istiyor. ...Devamı.»
Esentepe’den, Dikili’den, Bergama’dan, İzmir’den, İstanbul’dan, Samsun’dan, Kütahya’dan, Mugla’dan, Ankara’dan bir kişi yola çıkar. Cebinde “adres” olarak üç kelime bulunur: Kitapçı Rüstem Paris. Yolcu Paris’e varır. Gare de Lyon’da iner trenden. Türkçe konuşan ilk adama sorar “Kitapçı Rüstem’i tanıyor musun?”. ...Devamı.»
Batı Trakya Türk Toplumunun, değerli üyelerinden Hasan Meyzinoğlu 11 Eylül 2022 tarihinde sonsuzluğa göçtü. Toplum içinde, düşünceleri, çalışmaları, aydın kişiliği ile büyük saygı gören Hasan Meyzinoğlu, Gümülcüne Öykülerinden oluşan ikinci kitabını da bitirmişti. Ne yazık ki, yayına bugün giren kitabını göremedi. ...Devamı.»
Şairi tanımlayabilmek için dünya kadar şey yazıldı. Şiire neden ihtiyacımız olduğu üzerine de. Şiirin tanımlanması konusunda da. Her “şiirin” şiir, her şiir yazanın şair olup olmadığı konusunda da. Saati gelince şair ve her zaman uyanık Abidin Dino da gününde bu meselelere ilişkin makaleler, kısa ve öz yazılar kaleme aldı. Bunlardan birini, Yeni Edebiyat dergisinin 1 Temmuz 1941 tarihli 18. Sayısında yayınladığı, “Şair lafı” başlığını taşıyanı, bir fikir vermek üzere ve yazım biçimine hiç dokunmadan, aynen aktarıyorum: ...Devamı.»
Oxford Üniversitesi 2022 yılının terimini seçti. Oxford Üniversitesi, 340 binden fazla kişinin oy kullandığı seçim sonucunda 2022 yılını tanımlayan terimi "Goblin Modu" olarak belirledi. Birleşik Krallık'ta Oxford Üniversitesi Basını, 2023 yılına bir aydan az bir süre kala 2022 yılının terimini belirledi. Terim, sözlükbilimciler tarafından daraltılan üç kelime ya da kelime öbeği arasından seçim yapılırken, dünya çapında İngilizce konuşan 340 binden fazla kişi oy kullandı. ...Devamı.»