A Yorum
  Acilis Sayfasi Yap Sik Kullanilanlara Ekle  

   
A yorum Kurum
iletisim
login
yayin ilkeleri...



yazi dizileri

Yazı karekteri : (+) Büyük | (-) Küçük

Tarihsel olan nesnel olmaya kapalı mı?

Kategori Kategori: Felsefe | Yorumlar 0 Yorum | Yazar Yazan: Mustafa Alagöz | 30 Mart 2019 11:00:54

Politik alan için fikir beyan etmek her insana, her bilinç durumuna, inanç grubuna ve ideolojik anlayışa rahatlıkla ve engelsizce yol verir: İstediğiniz konuyu, tarihsel kişiliği ve dönemi kendinize gündem yapabilirsiniz. Bunun için istediğiniz argümanı kullanır, istediğiniz gibi yorum yapar, istediğiniz yargıda bulunabilirsiniz. Sıkıştığınız noktada bir argümandan bir başkasına, bir sorundan diğerine geçebiliriniz. Çünkü olup bitmiş, izlerini bırakıp gitmiş olguları konu ediniyorsunuzdur.

İstediğiniz konuda istediğiniz kadar gezinme imkanı olduğu için insan “büyük-büyük” sorunlar konusunda “büyük-büyük” laflar etme fırsatı da yakalamış olur. Bunun kişisel-ruhsal bir doyum sağladığı da gözen uzak tutulmamalı. Çünkü dünya hakkında, ülkenin kaderi ve yurttaşlarının mutluluğu gibi devasa sorunlara “ışık tutma”,  ”çıkış yolu gösterme” gibi “yüce” bir amaca hizmet ediyormuş gibi bir duygu da yaşanır. Ancak bu devasa konular hakkında özgün bir şey söyleme, o ana kadar fark edilmemiş orijinal bir fikir üretme ve bunun bilimsel sorumluluğunu üstlenme gibi bir üretkenlik üstünkörü söylemlerle olmuyor.



Tarihsel-politik alanda çözümleyici gözlemler, mantıksal ve hakkaniyetli öneriler ortaya koymak ciddi araştırma, bilimsel derinlik ve en önemlisi tarihin gerçekliğine ve yasalılığına uygun yöntemsel bir tutum gerektirir. Ancak ölçülü olmak, kendi sınırını bilip buna uygun tutum belirlemek bir yetkinlik gerektirmez.

“Hep belirlemede kalmak yakınmanın bir türüdür.” Bilimsel araştırmalar, dahası bilimin kendisi olguların yasalarını keşfetmekle görevlidir. Bu anlamda her gözlem bir belirlemedir; ancak toplumsal ve politik alanda belirlemede bulunmak orada kalmak için değil gelecek için proje üretmek, çıkış yolu göstermek bunun teorik-politik sorumluluğunu üstlenmektir. Belirleme ve gözlem yapmak yolun yarısı, kalan yarısı ufuk açmak, geçmişin deneyimlerinden evrensel olanı bulup gelecek inşasında kullanmak üzere…   Bu nokta politik alanın tarihle kopmaz bağını bize gösterir, çünkü Tarih bizi gelecekle ilişkisi ölçüsünde ilgilendirir.

Tarih geçmiştir; yapacağı etkiyi göstermiş, olması gereken izi bırakmış, devredeceği mirası sunmuştur, gerisi onunla ilgilenecek öznelerin sorunudur: geçmiş malzemedir, sorun şimdide, umut gelecektedir.

Tarihsel süreci, politik olguları kavramak doğa bilimleri gibi ele alınamıyor, çünkü onlar bir kere yaşanıp geçilir; aynı olgu ve olayı bir daha aynı şekilde deneyimlemek mümkün olmaz. Doğa bilimlerinde deneme-yanılma olanağı olduğu için belirli bir öngörüyü, doğruyu ve yanlışı test etmek imkanı vardır. Bu alanda boş iddialara, kanıtsız önermelere ve her türlü öznel anlayışlara yer yoktur.

 Genel olarak tinsel alanda laboratuar deneyimi ve “deneme-yanılma” yöntemi kullanmak mümkün olmadığı için sonsuzca yorum farklılığına, öngörüye, ütopik umutlara kapı aralanır.

Tarihi olgular, anda yaşanan toplumsal politik gerçeklik, kendinde nasılsa öyledir; her an dalgalanma, değişime uğrama, iniş çıkışlar yaşansa da başıbozukluklar, tesadüfi sıçrayışlar şeklinde akmıyor. Çünkü her olgu kendinde bir süreçtir ve sürecin kendisi her türlü öznel iradeden (kişi, parti, ideoloji, devlet) bağımsız olarak kendine özgü yasalılığı bağlamında devinmektedir. Yasalı olmadığı söylenemez; eğer öyle olsaydı tinsel bilimlerden söz edemezdik: tarih, sosyoloji, psikoloji, ekonomi, felsefe….vd. birer bilim disiplini olarak varlıklarını kendine konu edindikleri alanın yasalılığı üzerine inşa ederler.

Tinsel alanın her birisine yönelik sayısız görüş ve yöntemlerin olması bu dünyanın kendisinde keyfi, bağlantısız ilişkiler yığını olduğu anlamına gelmez, bu sadece olguların ele alınışında kavramsal tutarlılıkla ele alınıp alınmamasından kaynaklanır.

Her şeyde olduğu gibi tarihsel-politik süreçlerin ve durumların oluşumunda pek çok etken rol oynar. Bu etkenlerin bir veya birkaçı üzerinden sorunu anlamak mümkün olmuyor. Ancak farklı yönlerden gelen değişik yoğunluktaki etkenleri birliğe getiren, onu bir ereğe doğru yönlendirip ilişkilendiren tinin özü olan özgürlüktür. Tarih içinde yaşanan ve tarihi devindiren tüm eylemler, yaratımlar hatta zaman zaman  yıkımlar özgürlüğün edimselleşmesine yol açarlar;  insanlık tarihi bunun sahnelendiği süreçtir.

Türkiye’nin günümüz gerçekliğini de bu tarihsel sahneden okumaya çalışarak daha bilimsel içerikli nesnel çözümlemeler, ufuk alçıcı fikirler ortaya konabileceği açıktır.

Cumhuriyet kurulalıberi iki konu politik alanda hep ağırlığını ortaya koymuştur: Atatürk ve din. Din insanın anlam arayışının, ölüm karşısındaki çaresizliğinin, bir yandan da bu dünyada erişemediği arzularının tatmininin “öbür dünyaya” yansıtmasının ürünü olarak ortaya çıkan antropolojik bir gerçektir. Ancak bunun bir “afyon” olarak görülmesi egemen güçlerin bunu bir araç olarak kullanması bize dinin varoluş temelini vermez. Bu konu daha kapsamlı ele alınmayı gerektirir, ancak şimdilik bu, bu yazının amacı dışında.

Diğeri Atatürk: Cumhuriyet Bayramı kutlamaları ve 10 gün sonra Atatürk’ün ölüm yıldönümü kutlamaları cumhuriyet değerleri, Atatürk ve Kemalizm tartışmalarını alevlendiriyor.  İternet gazetesi “Forum”da yayınlanan birkaç yazıyı bu vesileyle okuma fırsatı bulduk.

İlk eden şunu söylemek gerekiyor; yazıların hiçbirinde somuta yönelik bir şey yok. Elbette her düşünen kafa fikirlerini, eleştirilerini, önerilerini ve yargılarını ortaya koyacaktır; bu, düşünsel üretkenliği tetikler, deyim yerindeyse akılların birbirine sürtünerek parlamasına da yol açar.  İdrak derecesi, görüş derinliği farklı olabilir ve bu sınırlar içinde düşünceler dile gelir, o anda “elden gelen bu” denebilir, burada söz konusu olan yetenektir; ancak bir nokta var ki bunun yetenekle ilgisi yoktur, o da şu: nesnel miyim değil miyim?

Her insan önyargılarıyla mı, beklentileriyle mi, ideolojik kalıplarıyla mı düşünüp yazdığını fark edebilir, sadece içine dönüp bu soruyu kendisine sorması yeterli.

---

Kemalizm sosyal-politik olarak, iki tarihsel anlatının senkretik sonucudur. Osmanlı tarihsel ve politik genetiği ile kuşatıcı kapitalist modernitenin karşılaşmasının güncel sonucu. Sosyo-politik olarak ise Kemalizm tampon yapısallığının zorunluğu çocuğudur. Yükselen dünya güçleri arasında preslenmemenin teori ve politiğidir. Zaten kırılmış olan Osmanlı sosyal fay hatları üzerine inşa edilmiş modern tutunmanın pre-modern genetik ile gelen refleksidir Kemalizm.   (Bir yanılsamanın geleceği 1: Anadolu Aydınlanması)

 Bir olgu hakkında belirlemeler yaparken fiyakalı kelimelerle süslenmesi daha derin analiz sunmuyor, özgün bir şey anlatmıyor, insanda düşünsel kaygı, tetikleyici bir etki yapmıyor.

---

 “Status quo çöktüğünde kaderimiz Fransa gibi olmasın istiyorsak, sonrasını şimdiden düşünmeye başlamamız gerek; gideni ve gelmekte olanı anlamaya çalışarak”  (Status quo pro ante)

Zaman zaman yazılarda Latince sözcüklere rastlarız. Ne kadar gizem, zor anlaşılır, süslü cümleler kullanılsa da önemli olan içeriktir.  Fransız Cumhuriyetinin aşamaları ile Türkiye Cumhuriyetinin aşamaları titizlikle sıralanmış, ama önerin nedir diye sorduğumuzda ortada şu cümle var: “… gideni ve geleni anlamaya çalışmak”. Peki! öneri, ufuk açıcı bir fikir…?

---

 “türk burjuva devrimi asker sivil bürokrasisinin önderliğinde dünya kapitalizminin nesnel anlamdaki çekici ve yönlendirici gücüyle gerçekleştirilmiş bir burjuva devrimdir. Bu (burjuva  devrimleri) devrimleri tetikleyen esas olarak o ülkedeki içsel sınıfsal değil; dünya-evrensel sınıfsal dinamiklerdir…” (bir sosyalistin gözüyle M. Kemal ve Kemalizm)

30-40 yıldır sol gelenekten herkesin duyduğu, hiçbir şey söylemeyen donuk, bayat bir tekrar. Haydi bir kalıp söylem nostaljik bir tatmin bulmak için söylenmiş olsun, ama hiç olmazsa dünyanın o günkü durumu ve Osmanlı’nın sonları, kurtuluş savaşının koşulları, Türkiye’de yaşayan halkın ekonomik, sosyolojik koşullarına dair çok kolay ulaşılır belge, deneyim ve bilgi varken bunlara nesnel bir gözle bakma zahmetine katlanmak daha değerli olmaz mıydı?

Son cümlem soru olsun: o koşullarda siz olsaydınız ne yapardınız?


Facebook'ta paylaş   |   Twitter'da paylaş


 | Puan: 10 / 1 Oy | Yazdırılabilir SayfaYazdır

Yorumlar


Henüz Yorum Yazılmamış

Yorum Yazın



KalınİtalikAltçizgiliLink  
Simge Ekle

    

    

    

    







'Büyük Osmanlı Soygunu': 10 maddede Eric Adams davası…
İSTİHAB HADDİ
Türbülans vakaları iklim değişikliği etkisi mi?
Dünyanın gözü kulağı Ortadoğuda: İran-İsrail gerilimi tırmanıyor.
İsrail, Gazze'de yardım konvoyunu hedef aldı: Biri Avustralyalı 7 kişi öldürüldü

Avusturya seçimleri: Aşırı sağ sandıktan birinci çıktı.
Avustralya binlerce vatandaşına Lübnan'ı terk etmelerini tavsiye etti.
New York Belediye Başkanı Türkiye'den rüşvet mi aldı?
Arnavutluk'ta Bektaşilere Vatikan benzeri oluşum hazırlığı: Bektaşi Tarikatı Egemen Devleti.
Türkiye'de "değerli yalnızlık" tablosu…

AB, çoğunluk sağlanamamasına rağmen Çinli elektrikli araçlara ek gümrük vergisini onayladı.
Türkiye'de ekonomi politikaları konkordato ve iflasları patlattı.
Türkiye'de açlık sınırı 20 bin TL'ye dayandı
Tayland esrarı yeniden yasaklıyor.
İstanbul kirada Avrupa’nın lideri

Türkiye'de Covid-19 salgını yaşam süresini azalttı.
Uzmanlar uyardı: "Uzun yaşayanlardan tavsiye almayın"
Fahri Kiamil
İki annenin başlattığı akıllı telefon karşıtı hareket çığ gibi büyüdü
Afganistan'da onlarca arkeolojik alan buldozerle yıkılarak yağmaya açıldı.

"İNEK BAYRAMI" ekitap
Dünya tarihini şekillendiren 6 içecek türü
Taş Kağıt Makas Oyunu (Jan Ken Pon)
"DUHOK KONUŞUYOR" ekitap
ENTERNASYONAL

Tokyo’dan Hasanlar’a, Kudüs’te bir mahkemeden bizim buralara…
“KADERİMİZ DIŞARDAN YAZILAMAZ - DIŞARI KADERİ BELİRLEYEMEZ…”
Niyetime İlham
KİBİRLİ GÜÇ ZEHİR - ERDEMLİ BİLİM PANZEHİR
KARARLILIK - KİŞİSEL ALTYAPI

Yarasaların azalmasıyla bebek ölümlerinin ilişkili olduğu ortaya çıktı.
AB İklim İzleme Servisi: 2024 yazı kaydedilen en sıcak yaz oldu.
Akdeniz'deki yaşam yok oluşun eşiğine gelmiş.
Su üzerindeki iklim değişikliği baskısı Türkiye'yi su fakiri olmaya sürüklüyor.
Türkiye ve Yunanistan'daki kültürel miras alanlarının en az üçte biri yükselen deniz seviyesinin tehdidi altında.

Türkiye, kişisel verileri en çok sızdırılan 19.ülke
Apple otomobili ABD'de üretime bir adım daha yaklaştı.
Yaşgünün Kutlu Olsun James Webb Uzay Teleskobu
Su ve deterjan olmadan çalışan bir çamaşır makinesi
Akıl okuyabilen robot tasarladılar

Karıncaların 66 milyon yıldır tarım yaptığı ortaya çıktı.
Antik Mısır'daki popüler masa oyununun şaşırtıcı kökenleri ortaya çıktı.
At binmenin kökenine dair ezber bozuldu.
Stephen Hawking'in ünlü paradoksu çözülmüş olabilir: Kara delikler aslında yok mu?
Evrimin faturası: İnsan beyni büyüdükçe daha hızlı yaşlanıyor.

2023 yılında Türkye’de çocukların cinsel istismarı hakkında 40.000'den fazla dosya açıldı.
Çalışanların geliri son 20 yılda azaldı.
Türkiye’den göç eden Türklerin sayısında 5 yılda %243 artış
BM: Dünya nüfusu 2084'ten itibaren gerileyecek
Dünya nüfusunun ruh sağlığı giderek bozuluyor

“…SEYDİMEN”
BABÜR KUZUCUOĞLU
KIRK YIL OLDU: YILMAZ!
YILMAZ GÜNEY'İ ANMAK
SEYİRCİSİYLE YILMAZ GÜNEY

Uykularım Kaçmakta
AHMAK BİLİMİ
Sen Ne İşe Yararsın?
Ali Hoca’nın Ezanı
Anadolu Yangın Yeri

Mimar Sinan: Bir Dehanın Yükselişi ve Osmanlı Mimarisinin Zirvesi
İskandinav Göçleri ve Vikinglerin Avrupa Üzerindeki Etkisi
Hümanizm Nedir?
Osmanlı’da kahve kültürü, Osmanlı’da kahve isimleri..
Amerika’da Ayrımcı Politikalar ve Siyahi Mücadele Tarihi


kose yazarlari En Cok Okunanlar
Son 30 günde en çok okunanlar
En Cok Okunanlar










Basa git