Dünyanın en eski figüratif sanat eserinin keşfi, bu konudaki tartışmaları başlattı. Begoña Sánchez Chillón'un açtığı arşivlerden birinde artık var olmayan bir dünya var ve unutulmaz bir maceranın son ifadesini simgeliyor. 1912 ve 1936 arasında, Juan Cabré ve Francisco Benítez adlı iki sanatçı on binlerce yıl önce kaya tuvallerinde yapılan insanlığın ilk sanat eserlerini aramak için bir eşek üzerinde tüm İspanya'yı gezdi. “Mağara resimlerinin çoğu kayboldu. Elimizdeki tek tanık bu koleksiyon, ”diye açıklıyor biyolog Madrid'deki Ulusal Doğa Bilimleri Müzesi arşivlerinde.

Cabré ve Benítez, resimlerini doğrudan orijinallerden kalem ve sebze kağıdıyla analiz etmek için büyük ve riskli bir sorumluluk aldılar. “Burada 2.200 iz var. ve hala bazılarının üzerinde mağaraların duvarlarından bulaşmış toprak kalıntıları var, ”diyor Sánchez Chillón.
Sadece bir hafta önce, bir Avustralyalı arkeolog ekibi, dünyanın en eski figüratif sanat eserinin bir Endonezya mağarasındaki keşfini duyurdu: bufalolar ve yaban domuzu avlayan sekiz insan silueti. Bu eser yaklaşık 40.000  yıl önce yaratıldı. Bu eserin yaratıcıları  kurgu hikayeleri oluşturma yeteneğine sahip kişilerdi belkide sihirli düşüncelere sahip kişilerdi.Hatta inançları bile etki etmiş olabilir. Belki de kendi tanrıları vardı. Endonezya'da bulunan bu eser birçok soruyu gündeme getiriyor. Cabré ve Benítez'in bu sorulara bazı cevapları olabilir.

“Kaya sanatı ilk dil, ilk iletişim yoludur. En önemli soru, hangi kavramlar ve ne anlama geldikleridir”diyor Madrid Complutense Üniversitesi'nden arkeolog Marcos García Diez. Sekiz yaşındaki Maria Sanz de Sautuola'nın Altamira Cantabria mağarasında boyanmış muhteşem hayvanları keşfettiği 1879'dan beri hipotezler sürüyor. “Görünüşe göre kayalar kükredi. Orada, öfkeli veya dinlenme halindeki bizonlar vardı. Antik bir deprem odayı salladı, ”diye yazdı şair Rafael Alberti yarım yüzyıl sonra.

Özgünlüğüne ilişkin ilk tartışmadan sonra, 35.000 ila 15.000 yıl önceki resimlere sahip olan Altamira, Paleolitik Sistine Şapeli olarak tanındı. 1903'te Fransız arkeolog Salomon Reinach ilk teorilerden birini başlattı: mağara sakinleri bir tür vudu ritüeli içinde avlanmayı teşvik etmek için hayvan figürleri çiziyorlardı. Fikir onlarca yıl sürdü, ama bugün geçerliliğini yitiriyor diyor García Diez ve  bir örnekle uyarıyor: Ekain'in muhteşem Guipuzcoan mağarası, yaklaşık 15.000 yıl önce kaya duvarlarında düzinelerce boyanmış atlara adanmış bir tapınak gibi görünüyor. Ancak topraklarında avlanmış herhangi bir at kemiğine rastlanmadı sadece geyik ve keçi izleri vardı.

1915'te sanatçı Juan Cabré, kayadan kayaya izlediği tabloların olası anlamını da açıkladı. “İnsanlar orada günlerce ne yapıyorlardı? Av için oradaydılar: bir düşünün, onu elde etmenin ve onları hazırlamanın yollarını aktardılar ”diye yazdı.  “Sanat için sanat ilk teorilerden biriydi ve bugün bu teori reddedildi” diyor El arte kitabını yayınlamak üzere olan García Diez.


Biyologun gösterdiği şey, Francisco Benítez'in eşek keşiflerinden bir yüzyıl önce çizilen bir çizim, ancak orijinal yaklaşık 6.000 yıl önce Fuencaliente'de 900 metreden yüksek bir kaya sığınağı olan Peña Escrita'da yapıldı. İspanya'da Altamira'dan bir asır önce belgelenmiş ilk mağara resimleri vardır.  Fernando López de Cárdenas adındaki rahip, onları 1783'te değerli madenleri aramak için çıktığı bir gezide buldu. Tarih öncesi insanların sanatsal yetenekleri o kadar beklenmedikti ki, rahip bu vulvalar ve penisleri "Yahudi olmayanların hiyeroglifleri", muhtemelen Fenikeliler veya Kartacalılar ait diye açıkladı.

Peña Escrita'da esrarengiz figürler genellikle kadın ve erkek birlikte çift olarak gözükürler. Bu ikilik, paleolitik sanatın anlamı hakkındaki en cesur ve rahatsız edici hipotezlerden birinin arkasındadır: yirminci yüzyılın ikinci yarısında Fransız tarih öncesi André Leroi-Gourhan tarafından savunulan yapısalcı teori. İstatistiklerine göre, mağara resimleri rastgele oluşturulmadı, erkek / kadın birlikteliğini temsil eden at / bizon çiftiyle ikili yapılar oluşturdu. Eserleri, resimleri farklı mağaralarda tekrarlanan mitolojik hikayeler olarak yorumlama yolunu açtı.

“Bu hipotezlerin tümü bazı durumlarda kısmen geçerli olabilir. Kaya sanatı, duruma bağlı olarak koşullu bir anlama sahip olacak görsel bir dildir ”diyor Cantabria Tarih Öncesi Mağaraları direktörü arkeolog Roberto Ontañón. “Net olan şey, gördüklerini resmetmedikleridir. Sadece altı veya yedi hayvan türü Paleolitik panteonun %90'ını temsil eder. Bunlar doğal portreler değil. Bunlar sembollerdir. Bunlar bir kozmogoninin yapılandırma ilkeleridir . Ama anlamı milyon dolarlık bir soru olmaya devam ediyor."

Barselona Üniversitesi'nden arkeolog Inés Domingo yeni yaklaşımlar peşinde. 19. yüzyılın sonunda yerli nüfus arayışı için Avustralya'ya gitti ve daha sonra kaya sanatı anlamını çözebilecek veya açıklayacak  aborjinleri "yaşayan fosiller" olarak değerlendirdi. Böylece, resimlerin bir hayvanla özdeşleştiğini savunan totemizm teorisi doğdu.

Domingo'nun arkeoloji grubu, kuzey Avustralya'daki iki Aborijin topluluğu, Kunhemjku ve Arnhem bölgesindeki Jawoyn'iyle birlikte çalışıyor ve hala atalarının oluşturduğu mağara resimleriyle bağlantılarını sürdürüyorlar.

“Bu gruplarda sanat, birçok bağlamda iletişim aracı olarak kullanılıyor. Kutsal bir değeri olabilir. Osborne'nun boğasının İspanyolları temsil ettiği gibi bir klanın bir hayvanla özdeşleşmesi için de yaratılmış olabilirler. Uranyum madenlerinin tehlikeli olduğuyla ilgili uyarıda bulunmak için kötü ruhlarda çizmiş olabilirler. Ya da Yaratılış zamanı gibi hikayeler anlatmak için resmettiler ve onlara tıpkı bizim Magi'yi anlattığımız gibi çocuklara öğrettiler ”diyor 2001'den beri Avustralya Kızılderilileriyle röportaj yapan Domingo.

"Arnhem bölgesindeki kaya sanatının etnoarkeolojik çalışmasının bize açıkladığı bir şey varsa, eserleri oluşturanlar olmadan  eserlerin anlamını deşifre etmenin imkansızlığı," diye uyardı. "Paleolitik sanatı asla anlamayacağız," diye açıklıyor.

Altamira mağarasınıda düzenlemeler ve düzeltmeler yapmış olan yaşayan bir adam var: Madrid Complutense Üniversitesi Güzel Sanatlar profesörü Pedro Saura. 1998-2001 yılları arasında Saura ve eşi Mateilde Múzquiz  orijinal mağaranın yanında maruz kalan polikrom tavanın kopyasını kömür ve demir oksitlerle boyadılar. “Yazarlar sanatçıydı. Bazıları, Rembrandt, Velázquez veya Picasso'nun yüksekliğinde. Mağaralarda 50 yıl geçirdikten sonra, bu eserleri oluşturanların çok profesyonel, bilgili karakterler olduğunu düşünüyorum ”diyor profesör. Klasik teorilerden bir diğeri, bu eserli oluşturanların şaman oldukları ve  halüsinojenik maddelerin yutulmasından sonra ritüeller veya danslar yapmış olduklarıdır.

Mağara resimlerine tarih atan arkeolog Marcos García Diez, "Tek bir Altamira yok, çok fazla var" diyor. 20.000 yıldan fazla bir süredir ilk işaretlerin Altamira'da  olduğunu açıklıyor. Sonra kırmızı atların olduğun başka bir aşama. Üçüncü aşamada serviks vardı. Ve son bizon, yaklaşık 15.000 yıl önce. Şimdi gördüğümüz örtüşen fazlardır.

“Yaklaşık 15.000 yıl önce, kuzey İspanya ve güney Fransa'daki mağaralar bizon figürleriyle doluydu. Bunlar anlatı dilleri. Ve anlatı dilleri ideolojilerdir. Ve ideolojiler bölgelerde ayırt ediliyor, ”diyor García Diez. En sevdiği hipotez: grubu tanımlamak ve arazilerini işaretlemek için sembollerin oluşturulması. "En doğal açıklama budur." diyor Begoña Sánchez Chillón


Kaynak: elpais.com/elpais/2019/12/21/ciencia/1576930926_725975.html

Ayorum.com için Çağkan Duyan tarafından İspanyolca'dan Türkçe'ye çevrilmiştir.