A Yorum
  Acilis Sayfasi Yap Sik Kullanilanlara Ekle  

   
A yorum Kurum
iletisim
login
yayin ilkeleri...



yazi dizileri

Yazı karekteri : (+) Büyük | (-) Küçük

Paranın Ederi

Kategori Kategori: Nalına Mıhına | Yorumlar 0 Yorum | Yazar Yazan: Metin Atamer | 26 Aralık 2021 13:13:38

Yıllardır, aklıma geldikçe bazı paralardan bir örnek olsun diye bir kenara koyarım. Hele yurtdışı seyahatlerimden dönüşte, cebimde kalan bozuk paraları saklarım. Çok değişik ülkelerde bulundum. Her gittiğim ülkenin para birimini aklımda tutmamak adına biriktirdım bu paraları. Güney Amerika’dan tutun da bütün Avrupa ülkelerinin, Avrupa Birliği kurulmadan evvelki her ülkenin kendi para birimlerinden cebimde kalan bozuklukları topladım. Uzakdoğuda gittiğim her ülkenin paralarından da örnekler koydum bir kenara.



Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği dağılmadan evvel tedavülde bulunan paradan da koydum küçük kasama. Afrika ülkelerinde yaptığım seyahatlerde dönüşte cebimde kalan paraları da bu kasaya koydum. Birçoğunun belki bugün hiç değeri yok, ancak benim için hepsinin çok değeri var. Kağıt paraları ayrı bir resim saklama defterinin içinde saklarım. Madeni paralar ise değişik keseler içindedir.

Madeni paralar içinde ülkemizde değişik tarihlerde basılan madeni paralar da var. Kanımca bu madeni paraların üzerinde yazılan değerlerinden çok madenin kendisi para etmektedir. Bunların içinde bir ikisi halen geçerliliğini sürdürmekte.

1970 senesinde basılmış 10cent madeni para bugün aynı değerini muhafaza  etmekte. Hoş artık tek 10cent bugün ne satın alır bilmiyorum ama değerinden fazla bir şey kaybettiğini zannetmemekteyim. Amerika’da senelerdir kullanılan madeni para, bugün bile kullanılmaya devam edilmekte. Kağıt para olarak da  1-2-5-10-20-50 ve 100 dolar banknot  senelerdir kullanılmakta. Ama 2 dolar banknota rastlamanız son derece zordur. Ben 2 dolar kağıt paranın onluk bir serisini Amerika ‘da bir bankadan alıp sakladım.

İngiltere, Avrupa Birliğine entegre olmadan çıkış yaptıklarından hala pound para birimini kullanmaktalar. İngiltere’nin madeni paraları içinde, çok evvelden, yarım cent vardı. O tarihte banka notu olarak en fazla kağıt para 25 pound idi. Alışverişte 25 pound verdiğinizde mağaza müdürü onaylamadan kabul görmezdi. Halk en çok bir, iki veya beş pound kağıt parayı alışverişte kullanırdı. Şimdi artık 50 ve 100 pound da görmeniz mümkün.

Avrupa ülkelerinde yaşayan insanlar eski para birimlerinden olan ellerindeki paraları bankalarda yeni para birimi olan Avro ile değiştirdiler. Ben de elimde bulunan Alman Markı, İtalyan Lireti, İspanya Pezosu, Avusturya Schilling’ini ve Fransız Frank’ını değiştirmedim. Hepsini küçük kasamda tutarım. Hiçbir değeri olmadığını biliyorum ama bir hatıra olarak bir kenarda dursun istiyorum.

Sudan, Mısır, Ethopia, İran, Irak, Suriye, Singapur, Pakistan, Hindistan, Tayland,  Azerbaycan, Özbekistan, Moldova ve Türkmenistan ülkelerinin paralarından örnekleri de kasamda tutmaktayım. İleriki bir tarihte belki bir çerçeve içine kompozisyon şeklinde sergilerim diye düşünmekteyim.

Bu paraların bugün için pek değeri olmadığını bilmekteyim. Her ülkede zaman içinde tedavüldeki paralar değişir, ve enflasyon değerine göre yeni birimlerin miktarları da değişikliğe uğrar. Rusya ise yıllardır aynı para biriminı kullanılmakta. RUBLE. Ancak eski tarihli basılmış ruble geçersiz kılınmış.

Bazı ülkelerin kendi para birimlerinden ziyade Amerikan doları veya Avrupa Birliğinin avrosu daha fazla kabul görmekte. Genelde ekonomileri kırılgan olan ülkelerde, kendi para biriminden ziyade, yabancı para birimine itibar etmek olağan bir davranış olarak kabul edilir. Sadece ekonominin kırılgan olmasının ötesinde, hukuk sistemine toplum güveninin zayıf olduğu ülkelerde, itibar edilen yabancı para birimi, halka ve ekonomiye güven verir.

Bir tarihlerde ülkemden ihraç edilen mallar için verilen teklifte Türk Lirasının kullanıldığını hatırlamaktayım. O tarihte Türk Lirası ekonomiye ve piyasaya güven vermekteydi. Sanayi, tarım ve hayvancılıkta alınan rasyonel olmayan kararlardan ötürü güvenini yitiren Türk Lirasının yerini yabancı para birimi almaya başladı. Bu hukukun ve ekonominin zayıfladığının işareti olarak algılanabilir. İniş ve çıkışların sıklıkla yaşandığı ülkemde, ekonomi değirmeninin taşıma su dönmediğini hatırlatmakta bizlere.

Ülkemde artık satılacak bir değer kalmadığını hepimiz görmekteyiz. Elli yıl önce Amerika’da bir ankesörlü telefona 10cent attığınızda telefon edip uzun zaman konuşabilirdiniz. Bugün yine 10 cent atın, istediğiniz kadar telefonla konuşabilirsiniz. Merkez Bankasına faiz indirtilip, bankalardaki tasarruf mevduatına kur garantisi vermenin faizden sayılmadığı yurdumda, bir inen bir çıkan değerlerle ülke ekonomisine yön verilmesi, Hacivat Karagöz perdesine benzer, izleyenler kahkaha ile güler, diye bir sözüm geldi söyledim hem nalına hem mıhına.
 


Facebook'ta paylaş   |   Twitter'da paylaş


 | Puan: 10 / 1 Oy | Yazdırılabilir SayfaYazdır

Yorumlar


Henüz Yorum Yazılmamış

Yorum Yazın



KalınİtalikAltçizgiliLink  
Simge Ekle

    

    

    

    







Erişim engeli sonrası X'te Ekrem İmamoğlu akımı
Papa Françesko yaşamını yitirdi.
Yunanistan Türk yatırımcıların adalara ilgisinden endişeli
Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi'den Avrupa'ya İmamoğlu ile dayanışma çağrısı
Yüzlerce öğrenciden ABD'yi terk etmeleri istendi.

Hindistan-Pakistan Savaşı Senaryosu
Hindistan - Yeni Zelanda: Sessiz ama Kritik Bir Ortaklık
Gazze'de gıda stokları tükendi: Açlık krizi derinleşiyor
Suriye nasıl kutsallaştırıldı? Suriyeliler umutlu olabilir mi?
Penguen ve foklara da vergi uygulaması…

Trump: Çin'den ithal edilen mallara uygulanan gümrük vergisi oranı % 125'e çıkarılacak
Trump yeni gümrük vergisi tarifelerini açıkladı.
Avrupa’nın en az et yiyen ülkesi Türkiye: Fiyatlar 5 yılda % 1230 arttı!
Türkiye'de ekonomi bir kez daha belirsizlik döneminde
ABD-Çin hattında ticaret savaşı: “Soğuk Savaş’tan beri görülmemiş bir rekabet”

Avrupa gözünü ABD'li akademisyenlere dikti.
Türkiye'de Covid-19 salgını yaşam süresini azalttı.
Uzmanlar uyardı: "Uzun yaşayanlardan tavsiye almayın"
Fahri Kiamil
İki annenin başlattığı akıllı telefon karşıtı hareket çığ gibi büyüdü

JAK İHMALYAN'DAN: “RESİM ANLAYIŞIM”
Jak İhmalyan sergisi İstanbul'da
MADELEİNE RİFFAUD, 1924-2024
KOLLEKTİF OYNAMALI KAZANMAK İÇİN
Oxford Sözlüğü yılın kelimesini seçti: Beyin çürümesi

Yapay Zeka Felsefesi
Tutunarak kalmak mı? Bulanmadan donmadan akmak mı?
Tokyo’dan Hasanlar’a, Kudüs’te bir mahkemeden bizim buralara…
“KADERİMİZ DIŞARDAN YAZILAMAZ - DIŞARI KADERİ BELİRLEYEMEZ…”
Niyetime İlham

Dünyanın hareket halindeki en eski buzdağlarından biri yaban hayatı cenneti ile çarpışabilir
Yarasaların azalmasıyla bebek ölümlerinin ilişkili olduğu ortaya çıktı.
AB İklim İzleme Servisi: 2024 yazı kaydedilen en sıcak yaz oldu.
Akdeniz'deki yaşam yok oluşun eşiğine gelmiş.
Su üzerindeki iklim değişikliği baskısı Türkiye'yi su fakiri olmaya sürüklüyor.

Çin, HDMI ve DisplayPort alternatifini piyasaya sürdü.
Telefonlar depremi 30 saniye önce bildirdi…
Çin'den gövde gösterisi: Yarı maratonda robotlar insanlarla yarıştı…
Çin'in 10 yıllık yüksek teknoloji planı nasıl işledi?
Devrimsel Bir Teknoloji: Kaykay Şasi

NASA'nın en kuvvetli teleskobu, evrendeki beklenmedik gelişmeyi ortaya koydu.
İncil'de sözü edilen mistik ağaç 1000 yıllık tohumla yeniden yetiştirildi.
Karıncaların 66 milyon yıldır tarım yaptığı ortaya çıktı.
Antik Mısır'daki popüler masa oyununun şaşırtıcı kökenleri ortaya çıktı.
At binmenin kökenine dair ezber bozuldu.

AP'den Türkiye'ye sert mesaj: Kriterler müzakere edilemez
Af Örgütü: Türkiye'de yargıya müdahale derinleşti
"Türkiye'de gazeteciler baskı ve yıldırma ile karşı karşıya"
Uluslararası Şeffaflık Örgütü tarafından 2024 yılı yolsuzluk algı endeksi açıklandı!
Türkiye OECD’de gelir eşitsizliğinin en yüksek olduğu 4. ülke

Bu sistemdeki bir kusur değil, sistemin kendisi
Post-truth dünyada adalet nedir?
1919-1922'de Bir Mayıs’lar, Gösteriler, Yürüyüşler
Türkiye halkı otokrasiye direniyor. Sessizlikten daha fazlasını hak ediyorlar.
Kakao Endüstrisinde Çocuk İşçiliği: Tadı Kadar Tatlı Değil

KURBANIM BUGÜN
KAZ DAĞI
GÜNÜN HABERİ
NE İSEN O
KILAVUZ KARGA

Mimar Sinan: Bir Dehanın Yükselişi ve Osmanlı Mimarisinin Zirvesi
İskandinav Göçleri ve Vikinglerin Avrupa Üzerindeki Etkisi
Hümanizm Nedir?
Osmanlı’da kahve kültürü, Osmanlı’da kahve isimleri..
Amerika’da Ayrımcı Politikalar ve Siyahi Mücadele Tarihi


kose yazarlari En Cok Okunanlar
Son 30 günde en çok okunanlar
En Cok Okunanlar










Basa git