A Yorum
  Acilis Sayfasi Yap Sik Kullanilanlara Ekle  

   
A yorum Kurum
iletisim
login
yayin ilkeleri...



yazi dizileri

Yazı karekteri : (+) Büyük | (-) Küçük

Pasaportun yolculuğu

Kategori Kategori: Yaşam | Yorumlar 0 Yorum | 05 Nisan 2019 03:45:34

Bugün, pasaportumuz yanımızda olmadan yurtdışı seyahatine çıkabilmemiz mümkün değil. Peki, pasaport hayatımıza nasıl ve ne zaman girdi, neden ona ihtiyaç duymaya ya da kullanmak zorunda kalmaya başladık? Başka ülkelerin sınırlarından geçmek için bir belgeye ihtiyaç duyma fikri zihni meşgul edebilir. Devletler kurulur, sınırlar çizilir ve o çizgiden öteye bir adım atmak için gerekli görülen bir belgeye sahip olmamız beklenir.



Dünyanın neresinde doğduğunuz nasıl bir geçiş iznine / belgesine ihtiyaç duyacağınızı belirleyebilir. Bu bakış açısı uluslararası kuralların kapsamı dahilinde o yüzden biz şuradan devam edelim; eğer dünya üzerinde insanların toplu şekilde yer değiştirdiği olaylarda, örneğin Kavimler Göçü gibi uzun zamana yayılan ve çok sayıda insanı kapsayan olaylarda pasaport gerekliliği bugünkü gibi olsaydı, dünya tarihi nasıl değişirdi acaba?



Gerçek şu ki, Milattan Önce dediğimiz o geniş ve çoğu detayı belirsiz zaman zarfında ticaret bugünkü kadar yoğun bir trafiğe sahip değilken basitçe at sırtında ya da yelkenli bir gemiye binip istediğiniz yere gidiyordunuz. Tabi kendi belirledikleri sınırlarına girdiğiniz insanlar ya da milletlerin kontrolü dahilinde.

Yolculuk esnasında bir geçiş belgesi ihtiyacı ise ilk olarak hükümdarların birbirlerine gönderdiği elçiler arasında ortaya çıkmış gibi gözüküyor. Günümüz yasaları ve yasa uygulayıcı mekanizmaları öncesinde ortam daha tekinsiz ve yamandı diyebiliriz. Kanıtlarla takip edebildiğimiz tarihte ilk pasaport benzeri belge M.Ö. 450 yılında karşımıza çıkıyor. Antik İranlı Kral Artaxerxes'e hizmet eden Nehemya, çıkacağı uzak yolculukta kendisini ve gayesini güvende tutabilmek adına kralından bu doğrultuda yazılı bir belge istiyor.

İngiltere, 1414'te ilk pasaport uygulamarından birine V. Henry'nin hükümdarlığı esnasında sahne oluyor. O zamanlar Kral tarafından verilen bu belgeler, İngiliz kökenli ya da değil herkes için oluşturulabiliyordu. İlginç olansa İngiliz vatandaşları bu seyahat belgeleri için bir ücret ödemek zorundayken yabancılar değildi.

Zaman içinde ilgili hükümdarın imzası olan bir yolculuk belgesi can ve mal güvenliği taahhüttü olarak görülmeye başlanıyor. İlk başta yüksek düzey devlet yetkililerine seyahat izni ve güvenliği sağlayan bu tür mektuplar,  1643-1715 yılları arasında tahtta olan Fransa kralı XIV. Louis zamanında yaygın olarak kullanılmaya başlanıyor ve zaman içinde her birey için bir seyahat zorunluluğu haline geliyor. Bunu ülkelerin ve ticaret ağlarının gelişmesine bağlayabiliriz.

Pasaportun yakın tarihte ilk ortaya çıkışı gibi kelimenin kökeni de Fransızcadır. “passe” ve “porto” kelimelerinden gelip basitçe liman geçişi manasındadır. Zaman içinde ulaşım kanallarına deniz yoluna ek olarak demiryolları da eklendikçe bu izin belgeleri bugün bildiğimiz pasaportlara dönüşmek üzere yolculuğuna devam etmiştir.



Sonrasında pasaportlara vize gerekliliği eklenir. Artık bir pasaport sahibi olmak yetersiz kaldığında vize sistemleri devreye girer. İşin aslı zaman içinde pasaportlar uluslararası kimliklere dönüşürken geçiş iznini veren belgeler pasaportlarımıza işlenen vizelere dönüşür.

Demiryollarının iyice yayılması ve ülkeler arası serbest yolculuğun çoğalmasının ardından 1861’de Fransa’da pasaport ve vize uygulaması bir süreliğine kaldırılmıştır. Sorgusuz sualsiz Fransa’ya gittiğinizi hayal ediyor musunuz? Bu uygulamayı takip eden başka Avrupa ülkeleri de olmuştur ancak I. Dünya Savaşı’ndan doğan güvenlik ihtiyacı sonucu pasaport ve vize uygulaması geri gelmiştir.



Türkiye de pasaportun yolculuğuna bir göz atarsak karşımıza çıkan ilk isim II. Mahmut olur. II. Mahmut Osmanlı’da yurt dışı gezilerle ilgili düzenlemeler yapmıştır. Öncesinde yurt dışına seyahat eden Osmanlı halkı ziyaret edecekleri ülkelerin konsolosluklarından o ülkenin pasaportunu alırdı. Bu uygulama Türk elçiler için de geçerliydi. II. Mahmut’un düzenlemelerini takiben sadece Osmanlı hanedanı için verilen pasaportlar olduğunu da görüyoruz.



Cumhuriyet öncesi dönemde ise Ankara Hükümetinin Türk vatandaşlarına verdiği 28 sayfalık Türkçe ve Fransızca olarak düzenlenen pasaportları görüyoruz. Pasaport kanunu ise ülkemizde 1950 yılında çıkıyor.



Tarihte var olmuş pasaport çeşitlerine birkaç örnek verelim;

Kubilay Han'ın danışmanı olan Phagspa adlı keşiş, 11 santimetre demir madalyon ile kimliğinin kanıtı olan bir pasaport taşıyordu. Bu, onun kimliğinin kanıtı olacak ve ona kolay bir av olduğunu düşünenlerden korunmasını sağlayacaktı.



1860 yılına ait bir İngiliz pasaportu örneği;



1920lerde basılan Amerika Birleşik Devletleri pasaportu. Bazı kaynaklarda orijinal fikrin Benjamin Franklin'e ait olduğundan bahsedilmekte;



1950 yılında New York konsolosluğunda işlenen ilk Federal Alman pasaportlarından biri;



1890ların sonlarında Japonya'da kullanılan seyahat kuponu da ilk pasaportlara bir örnektir;



Pasaportun bize ne ifade ettiğine gelirsek sanırım en keyfli yanı, ziyaret ettiğimiz ülkelere ait vizelerin çokluğu ile zenginleştirdiğimiz ufkumuz olabilir.







Kaynak : bilgeyik.com






Facebook'ta paylaş   |   Twitter'da paylaş


 | Puan: Henüz oy verilmedi / 0 Oy | Yazdırılabilir SayfaYazdır

Yorumlar


Henüz Yorum Yazılmamış

Yorum Yazın



KalınİtalikAltçizgiliLink  
Simge Ekle

    

    

    

    







'Büyük Osmanlı Soygunu': 10 maddede Eric Adams davası…
İSTİHAB HADDİ
Türbülans vakaları iklim değişikliği etkisi mi?
Dünyanın gözü kulağı Ortadoğuda: İran-İsrail gerilimi tırmanıyor.
İsrail, Gazze'de yardım konvoyunu hedef aldı: Biri Avustralyalı 7 kişi öldürüldü

ABD'de Suriye'den asker çekme hazırlıkları başladı.
Trump'ın Gazze'nin kontrolünü alma planı ve tepkiler
Kaliforniya, ABD'den ayrılmak için ilk adımı attı
Trump Grönland ve Panama Kanalı'nı neden istiyor?
Esnafa konum vergisi: Bu da, 'haritayı kullandın' parası

Türkiye işçiler için bir cehennem
İkinci Trump dönemi: Küresel ekonomi nasıl etkilenecek?
AB, çoğunluk sağlanamamasına rağmen Çinli elektrikli araçlara ek gümrük vergisini onayladı.
Türkiye'de ekonomi politikaları konkordato ve iflasları patlattı.
Türkiye'de açlık sınırı 20 bin TL'ye dayandı

Türkiye'de Covid-19 salgını yaşam süresini azalttı.
Uzmanlar uyardı: "Uzun yaşayanlardan tavsiye almayın"
Fahri Kiamil
İki annenin başlattığı akıllı telefon karşıtı hareket çığ gibi büyüdü
Afganistan'da onlarca arkeolojik alan buldozerle yıkılarak yağmaya açıldı.

MADELEİNE RİFFAUD, 1924-2024
KOLLEKTİF OYNAMALI KAZANMAK İÇİN
Oxford Sözlüğü yılın kelimesini seçti: Beyin çürümesi
"İNEK BAYRAMI" ekitap
Dünya tarihini şekillendiren 6 içecek türü

Tutunarak kalmak mı? Bulanmadan donmadan akmak mı?
Tokyo’dan Hasanlar’a, Kudüs’te bir mahkemeden bizim buralara…
“KADERİMİZ DIŞARDAN YAZILAMAZ - DIŞARI KADERİ BELİRLEYEMEZ…”
Niyetime İlham
KİBİRLİ GÜÇ ZEHİR - ERDEMLİ BİLİM PANZEHİR

Dünyanın hareket halindeki en eski buzdağlarından biri yaban hayatı cenneti ile çarpışabilir
Yarasaların azalmasıyla bebek ölümlerinin ilişkili olduğu ortaya çıktı.
AB İklim İzleme Servisi: 2024 yazı kaydedilen en sıcak yaz oldu.
Akdeniz'deki yaşam yok oluşun eşiğine gelmiş.
Su üzerindeki iklim değişikliği baskısı Türkiye'yi su fakiri olmaya sürüklüyor.

Devrimsel Bir Teknoloji: Kaykay Şasi
Türkiye, kişisel verileri en çok sızdırılan 19.ülke
Apple otomobili ABD'de üretime bir adım daha yaklaştı.
Yaşgünün Kutlu Olsun James Webb Uzay Teleskobu
Su ve deterjan olmadan çalışan bir çamaşır makinesi

NASA'nın en kuvvetli teleskobu, evrendeki beklenmedik gelişmeyi ortaya koydu.
İncil'de sözü edilen mistik ağaç 1000 yıllık tohumla yeniden yetiştirildi.
Karıncaların 66 milyon yıldır tarım yaptığı ortaya çıktı.
Antik Mısır'daki popüler masa oyununun şaşırtıcı kökenleri ortaya çıktı.
At binmenin kökenine dair ezber bozuldu.

Türkiye OECD’de gelir eşitsizliğinin en yüksek olduğu 4. ülke
2023 yılında Türkye’de çocukların cinsel istismarı hakkında 40.000'den fazla dosya açıldı.
Çalışanların geliri son 20 yılda azaldı.
Türkiye’den göç eden Türklerin sayısında 5 yılda %243 artış
BM: Dünya nüfusu 2084'ten itibaren gerileyecek

Madeleine Riffaud est partie
GELDİKLERİ GİBİ GİDERLER
JOYCE BLAU, 18 Mart 1932-24 Ekim 2024
HIZLANAN TARİH
DERTLİ-MİR-DÖNE

KRAL ÇIPLAK
2024 YILI İCMALİ
ARABIN ZEKERİ
SADAKAT
RENK CÜMBÜŞÜ

Mimar Sinan: Bir Dehanın Yükselişi ve Osmanlı Mimarisinin Zirvesi
İskandinav Göçleri ve Vikinglerin Avrupa Üzerindeki Etkisi
Hümanizm Nedir?
Osmanlı’da kahve kültürü, Osmanlı’da kahve isimleri..
Amerika’da Ayrımcı Politikalar ve Siyahi Mücadele Tarihi


kose yazarlari En Cok Okunanlar
Son 30 günde en çok okunanlar
En Cok Okunanlar










Basa git