İşçilerin Tarihi
1970 e vardığımızda sendikal hareket ve iktidar arasındaki manzara şöyleydi: Birkaç yıldan beri Türk-İş (Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu) konfederal (üst) yönetimi, patronlar ve Süleyman Demirel in yönetimindeki AP (Adalet Partisi) hükümeti, 1967 de kurulduğundan beri gittikçe güçlenen ve etkisi Marmara Denizinin eteklerinin çok ötesine yayılan DİSK...
Söz / Sözün Özü
Sözleşmek. Konuşmak. Söyleşmek. Yazmak. Yayınlamak : Tarihe, kendi tarihimize bir iz bırakmak. Bir katkıda bulunmak. Ana, baba, hala, teyze, amca, dayı, nene, dede ve benzeri büyüklerimizle söyleşiler yapmak : -Sözün gösterilmesi- için onları söyleşi yaparken kamerayla ölümsüzleştirmek. Evet Sözlü Tarihi canlandırmak. Sözlü Tarih?in olanaklarından en iyi biçimde yararlanmak mümkün.
İşçi Sınıfı
Var mı(ydı)? Yok mu(ydu)? Uzun çok uzun yıllar tartışması yapıldı: Osmanlı İmparatorluğu?nda ve hemen sonrasında Türkiye Cumhuriyeti de işçi sınıfı var mıydı? Yok muydu? İşçi Hareketi Tarihi konusuna 1960?ların ortasından beri merak, hem de ne merak, sardığım için o tarihten beri bu konu beni de birinci derecede ilgilendirdi.
Değerler Rabbi
İnsan doğayla ayrımını algıladığı andan itibaren algısıyla algıladığı arasında bir bağın olduğunu sezer. İlk elden duyusal bilinç düzeyinde de olsa bunun nedenlerini, gördüklerinin gerisinde neyin var olduğunun arayışına da başlamış olur. Algının kendisi bir üçlemenin birliğidir: algılanan, algılayan ve algı. Algı, şiddeti ve biçimi ne...
Eski bir yanardağı Aborijin hikayesi
Uzun zaman önce, Avustralya?nın güneydoğusuna dört dev yaratık gelmiş. Üçü, kıtanın diğer bölgelerine yürüyüp gitmiş ancak biri yere çömelmiş. Vücudu, Budj Bim adındaki bir yanardağa, dişleri ise yanardağın lavlarına dönüşmüş. Günümüzde bilim insanları, bölgedeki Aborjin Gunditjmara halkı tarafından anlatılan bu masalın aslında geçmişe dayanan bazı temelleri olabileceğini düşünüyor.
Kötülüğün Sıradanlığı
Okullardaki tarih kitaplarının içeriğini hatırlayın; eğitim süreci içinde size öğretilen tarih sanat tarihi ya da bilim tarihi değil, ağırlıklı olarak savaş tarihidir. İnsanlık tarihi gerçekten de büyük savaşlar ve katliamlarla doludur. İnsanlığın tuttuğu kayıtların atılım yapması dolayısıyla yirminci yüzyıl içinde yer alan bu korkunç şiddet olaylarına daha detaylı olarak tanıklık etmekteyiz.
KAOTİKA
-En parlak yıldızlar en büyük kaostan doğar- (Nietzsche.) Evrende var olan her şey olduğu haliyle kendini ortaya koyuş biçimi olarak bir ifadedir, bu haliyle kendinde nasılsa öyledir. İnsan dışındaki her varlık verili haliyle zorunlu-doğal yasalılığın hükmü altındadır. Görünüşler her ne kadar değişiyor olsa da yasalılık değişmeden kalır.
Türk ulusunu Araplaştırma projesi
Amerikalı ünlü siyaset bilimci Samuel P. Huntington 1996 da yayınlanan kötü şöhretli kitabı -Uygarlıklar Çatışması: Dünya Düzeninin Yeniden-İnşası-nda dünyayı şu dokuz uygarlık kümesi arasında paylaştırır: Batı, Latin Amerika, Afrika, İslami, Çini (Sinic), Hindu, Ortodoks, Budist ve Japon. Huntington a göre dört ülke ise, son tahlilde bu kümelerden birinde yer...
Güney Afrika daki mağarada 170.000 yıllık küllerde bulunan kömürleşmiş parçalar, şimdiye kadar bilinen en eski pişirilmiş kök sebzeleri çıktı. Bulgular, gerçek -paleo diyetin- modern patateslere benzer şekilde karbonhidrat bakımından zengin birçok kavrulmuş sebzeyi içerdiğini gösteriyor. Araştırma lideri Lyn Wadley, Bence insanlar karbonhidratlar ve proteinlerin bir...
Yeni tarifelerle gümrük gelirleri dört katına çıksa da, sosyal yardımlar, sağlık hizmetleri ve borç faizi harcamalarındaki rekor artış, ABD tarihindeki en büyük aylık bütçe açığını getirdi. ABD Hazine Bakanlığı verilerine göre, Temmuz ayında federal bütçe açığı 291 milyar dolar (yaklaşık 11 trilyon 859 milyar TL) olarak gerçekleşti. Bu rakam, geçen yılın aynı ayına kıyasla yüzde 19’luk bir artışa işaret ediyor ve son yıllardaki en büyük sıçramalardan biri olarak kayda geçti. ...Devamı.»
Açık kaynak kodlu modeller büyük ilgi görüyor. Çin yapay zeka yarışında öne geçmek için milyarlarca dolarlık yatırım yapıyor. Çinli firmalar, 10 yılı aşkın süredir yapay zeka, elektrikli araç ve güneş panelleri gibi stratejik sektörlerde yerli üretimi artırmaya çalışıyor. New York Times, Çinli şirketlerin Pekin yönetiminin sağladığı fonlarla özellikle yapay zeka alanında ABD’li firmaları geçmek için yatırımları artırdığını yazıyor. ...Devamı.»
Avrupa Birliği yetkilileri bu ayı Pekin yönetiminin temsilcileriyle görüşerek geçirecek. Donald Trump'ın gümrük vergilerinin Avrupa Birliği'yle (AB) Çin'i yaklaştıracağını tahmin edenler yanıldı. Brüksel, Washington'la Pekin'in talepleri arasında sıkıştı. AB yetkilileri bir yandan ABD'yle anlaşma sağlayarak ticareti korumaya çalışırken diğer yandan da Rusya'ya desteği sonlandırması, Çinli sanayicilere bu kadar çok devlet teşviği sağlamaması ve ucuz malların Avrupa'yı istila etmemesi için Pekin'i ikna etme arayışında. ...Devamı.»
Dünyanın en zengin kişisi Elon Musk, ABD'de yeni bir siyasi parti kurduğunu açıkladı. ABD Başkanı Trump'la ters düşen Musk, ülkedeki iki partili düzene son vermek istiyor. ABD'de kısa süre öncesine kadar Başkan Donald Trump'ın en büyük destekçilerinden biri olan iş insanı Elon Musk yeni bir siyasi parti kurduğunu duyurdu. Dünyanın en zengin kişisi Musk, "Amerika Partisi" adını verdiği partiyle ABD'deki "iki partili hatta bazılarına göre tek partili" sistemi sona erdirmek istediğini belirtiyor. ...Devamı.»
Donald Trump Çarşamba günü 90 gün süreyle Çin hariç çoğu ülkeye uyguladığı gümrük vergilerini aniden geri çektiğini açıklarken Çin, ABD'ye yönelik misilleme tarifesini Perşembe gününden itibaren geçerli olmak üzere yüzde 84'e yükselttiğini açıkladı. ABD Başkanı Donald Trump, ABD'ye ithal edilen Çin mallarına uygulanan gümrük vergisi oranını yüzde 125'e çıkaracağını söyledi. ...Devamı.»
Trump kendilerine zarar veren ticaret duvarlarını yıkacaklarını belirterek "ABD'nin altın çağı geri geliyor. Bugün ekonomik bağımsızlığımızı ilan edeceğiz" dedi. ABD Başkanı Donald Trump, yarından itibaren ABD’nin diğer ülkelere karşılıklı tarifeler uygulayacağını ve temel tarife oranının yüzde 10 olacağını açıkladı. Trump, ABD dışında üretilen otomobillere yüzde 25 ek gümrük vergisi getirileceğini belirtti. ...Devamı.»
Trump, “dünyanın fabrikası” Çin’in üretim kapasitesine darbe vurabilecek mi? ABD Başkanı Donald Trump’ın Çin’den ithalata getirdiği gümrük vergileriyle başlayan “ticaret savaşının” yankıları sürüyor. ABD’ye giren fentanille mücadelede başarısız olduklarını ileri sürerek Çin’e yönelik gümrük vergisini yüzde 10’dan 20’ye çıkarmıştı. BBC’nin analizinde, ABD’nin bu hamlesiyle Çin’deki devasa üretim ağını hedef almaya çalıştığına dikkat çekiliyor. ...Devamı.»
Trump'ın Beyaz Saray'a geri dönmesiyle birlikte ekonomik fikirleri yakında gerçeğe dönüşebilir: "Önce Amerika", vergi indirimleri, gümrük tarifeleri, ticaret savaşları ve kripto para patlaması. ABD'de başkanlık seçimlerinin Cumhuriyetçilerin başkan adayı Donald Trump'ın zaferiyle sonuçlanması, küresel ekonomi için radikal bir dönemin habercisi olarak görülüyor. ...Devamı.»
Çinli elektrikli araç üreticileri çok yakında AB pazarında satmak istedikleri ürünler için yüksek gümrük vergileri ile karşı karşıya kalacak. Avrupa Birliği (AB) ülkeleri, çok sayıda çekimser oyla sona eren ve yakından izlenen bir oylamada Çin yapımı elektrikli araçlara (EV) daha yüksek gümrük vergisi uygulanıp uygulanmayacağı konusunda anlaşamadı ve Avrupa Komisyonu'nu bu çıkmazı kırmaya ve teklifini bitiş çizgisine getirmeye zorladı. ...Devamı.»
İki yıl önce kenevir yetiştirmeyi ve esrar satmayı yasallaştıran Tayland, yıl sonuna kadar esrarı yeniden uyuşturucu madde listesine alacağını açıkladı. Geçmişte sert uyuşturucu yasalarıyla bilinen Tayland, 2022'de Güneydoğu Asya'da esrar üretimi ve ticaretini yasallaştıran ilk ülke olmuştu. Ancak Başbakan Srettha Thavisin sosyal medya platformu X'ten yaptığı paylaşımda, "Sağlık bakanlığının kuralları değiştirerek esrarı yeniden uyuşturucu madde listesine almasını ve yalnızca tıbbi amaçlı kullanımına izin verilmesine yönelik bir yönetmelik hazırlamasını talep ediyorum" dedi. ...Devamı.»
Avrupa Sayıştayı mülteci fonunun kullanımı ve denetlenmesi konusunda Türkiye’ye eleştirilerde bulunuyor. AB, Milli Eğitim Bakanlığı’ndan para iadesi talep ederken bakanlık bunu reddetti. AB'nin Türkiye'deki Mülteciler için Mali Yardım Programı (FRIT) çerçevesinde Ankara’ya sağladığı 6 milyar Euro desteğin hangi alanlara harcandığı ortaya çıktı. Avrupa Sayıştayı’nın (ECA) hazırladığı rapor hangi ülkenin ne kadar yardım yaptığını da gösteriyor. Ancak Avrupa Sayıştayı mülteci fonunun kullanımı ve denetlenmesi konusunda Türkiye’ye eleştirilerde bulunuyor. AB, Milli Eğitim Bakanlığı’ndan para iadesi talep ederken bakanlık bunu reddetti. ...Devamı.»
Çin, zayıflayan ekonomisini güçlendirmeyi amaçlayan bir dizi adımı açıkladı ve 2024 için de yüzde 5 civarında iddialı bir büyüme hedefi belirledi. Başbakan Li Qiang ekonomi sunumunu Ulusal Halk Kongresi'nin açılışında yaptı. Li, Çin'in ekonomisinin "zorluklarla" karşı karşıya olduğunu doğruladığı konuşmasında ve bu sorunların çoğunun "henüz çözülmediğini” de kabul etti. Dünyanın en büyük ikinci ekonomisi, konut piyasası başta olmak üzere birçok alanda zorlu dönemden geçiyor. ...Devamı.»
Almanya'da yabancı pasaportla çalışan doktor sayısı 60 bini geçerek rekor düzeye ulaştı. Türkiye'den 2 bin 628 doktor Almanya'da görev yapıyor. Almanya'da pek çok sektöre kalifiye iş gücü sıkıntısı devam ederken sağlık sisteminde yabancı pasaportla çalışanların sayısı da giderek artıyor. Funke Medya Grubu gazetelerinin Federal Doktorlar Odası istatistiklerine dayandırdığı, Pazar günü yayımlanan haberlerde, 31 Aralık 2023 itibariyle Almanya'da 63 bin 763 Alman pasaportu olmayan doktor çalıştığı bildirildi. ...Devamı.»
Rusya’nın önde gelen teknoloji şirketi olan Yandex’in çatı şirketi, şirketin Rusya’daki operasyonlarını 5,2 milyar dolara satmaya karar verdi. Bu, Rusya’nın Ukrayna’yı 2022 yılında işgal etmesinin ardından ülkede gerçekleşen en büyük kurumsal satış oldu. 18 ay süren müzakerelerin ardından, Yandex’in sahibi olan ve genel merkezi Hollanda’da olan YNV adlı şirket, Rusya’daki operasyonlarını bir grup Yandex yöneticisine ve Rusya bağlantılı yatırımcılara satmış oldu. ...Devamı.»
Eurostat'ın açıkladığı verilere göre Türkiye 12,4 milyon tonluk hacimle toplam atık ihracatının yüzde 39'unu aldı. Avrupa Birliği'nin (AB) resmi istatistik kurumu Eurostat, 2022 yılında ihraç edilen 32 milyon ton atığın en fazla Türkiye'ye gönderildiğini açıkladı. İkinci en büyük varış noktası 3,5 milyon ton atık alan Hindistan olurken, onu 2 milyon tonla Birleşik Krallık, 1,6 milyon tonla İsviçre, 1,6 milyon tonla Norveç, 1,6 milyon tonla Mısır takip etti. ...Devamı.»
IMF raporunda, yapay zekanın küresel ekonomiyi derinden değiştirmeye hazırlandığı ve bazı yorumcuların bunu yeni bir sanayi devrimine benzettiği belirtildi. Uluslararası Para Fonu (IMF), yapay zekanın küresel istihdamın yüzde 40’ını etkileyeceği ve bu eğilimin ülkeler arası gelir eşitsizliğini daha da kötüleştirebileceği uyarısında bulundu. IMF, yapay zekanın küresel istihdama olası etkilerine yönelik “Yapay Zeka ve İşin Geleceği” başlıklı bir rapor yayımladı. ...Devamı.»
Covid-19, teknoloji alanında köklü dönüşüme yol açtı. Teknoloji şirketleri büyük atılımlar yaparken uzaktan çalışma, çevrim içi iletişim ve e-ticaret yaygınlaştı. İşte 4 yılda hayatımıza girenler... Tüm dünyayı etkileyen corona virüsü (Covid-19) salgını bazı teknoloji alanlarında köklü değişim yaratırken, çok sayıda teknoloji şirketi rekor büyüme performansı ve insan yaşamında oluşturdukları etkiyle ön plana çıkıyor. ...Devamı.»
Son birkaç yıldır gündeme gelen ve Portekiz'de haziran ayında pilot olarak başlatılan "haftada 4 gün çalışma" uygulamasına katılan çalışanlar hallerinden memnun. Çalışanlar arasında yapılan ankette programla beraber stres ve uykusuzluk sorunlarının yüzde 21 azaldığı ortaya çıktı. Haftada 4 gün çalışma uygulamasını toplam yaklaşık bin çalışanın bulunduğu 41 şirkette pilot olarak başlatan Portekiz'de çalışanların iş ile aile arasındaki bağların kuvvetlenmesi ve iş yerlerindeki verimliliğin artırılması hedefleniyor. ...Devamı.»
Birleşmiş Milletler (BM) Dünya Gıda Programı'nın Gıda Krizleri Küresel Raporu güncellendi. Raporda 48 ülke için kritik uyarılar yer aldı. İşte çarpıcı raporun detayları... BM'nin merkezi Roma’da bulunan kuruluşlarından WFP, Gıda Krizleri Küresel Raporu’nun yıl ortası güncellemesini paylaştı. Rapora göre, 48 ülkede acil gıda yardımına ihtiyaç duyan kişilerin sayısı geçen yıla göre yüzde 10 arttı. ...Devamı.»
Bir zamanlar açık ara dünya devi olan Alman otomotiv endüstrisi, eski ihtişamını kaybediyor. Endüstri, Çin'in elektromobilite alanındaki başarısı karşısında zor durumda. Ekonomik açıdan aydınlık bir dönem yaşamayan Almanya'da siparişler azalıyor, alım gücü düşüyor. İşlerin yolunda gitmediği bu ortamda, otomobil üreticileri de büyük zorluklarla karşı karşıya. Elektromobiliteye geçiş ve otonom sürüşün geliştirilmesi gibi planlar, devasa bir maliyeti beraberinde getiriyor. Bu amaçlara ulaşılması için gereken mali kaynakların, siyaset tarafından giderek daha az arzulanan içten yanmalı motora sahip araçlar üzerinden sağlanmak zorunda olması da ayrı bir çelişki. ...Devamı.»